सोलापूर: राज्याला कुपोषणापासून मुक्‍त करण्यासाठी ‘कुपोषणमुक्‍त महाराष्ट्र’ ही मोहीम सुरु करण्यात आले. त्याअंतर्गत दोन वर्षांत तीन हजार ६०७ कोटी रुपयांचा खर्च झाला. तरीही, कुपोषणग्रस्त बालकांची संख्या कमी होऊ शकलेली नाही. राज्यात सध्या ८१ हजार ९०४ कुपोषित बालके असून तब्बल पाच लाख मुले कुपोषणाच्या (मध्यम) उंबरठ्यावर आहेत.

गर्भारपणात सकस आहार मिळावा, प्रसूतीनंतर काही महिन्यांपर्यंत बालकासाठी पुरेसा वेळ देता यावा म्हणून नीती आयोगाच्या शिफारशीनुसार राज्यातील ८० ठिकाणी ‘गोधडी प्रकल्प’ राबविण्याचे ठरले. पहिल्या टप्प्यात नंदूरबार, गडचिरोली, उस्मानाबाद, अमरावती तर पुढील टप्प्यात पुणे, धुळे, चंद्रपूर जिल्ह्यात अशा पद्धतीने टप्प्याटप्याने तो प्रकल्प राबविण्याचेही निश्‍चित झाले होते. या प्रकल्पातून गर्भवती, स्तन्यदा मातांना सहा महिन्यांपर्यंत त्यांच्या मुलांचे पालनपोषण नीटनेटकेपणाने करता यावे म्हणून त्यांना गोधडी शिवण्याचे काम दिले जाणार होते. अंगणवाडीत बसूनच मुलाकडे लक्ष देत त्यांना हे काम करण्याची मुभा होती. मात्र, काही तांत्रिक कारणास्तव सध्या हा प्रकल्प गुंडाळण्यात आल्याने गर्भवती व स्तन्यदा मातांना त्यांच्या बाळांना घरी सोडून कामाच्या शोधात वणवण भटकावे लागत असल्याचेही चित्र आहे. राज्यातील ५५२ एकात्मिक बालविकास प्रकल्पांद्वारे कुपोषणमुक्‍तीचा प्रयत्न होत असून कुपोषित मुलांबरोबरच कुपोषण वाढणार नाही, याची खबरदारी घेतली जात आहे.

दरवर्षी १,८०३ कोटींचा खर्च

कुपोषणमुक्‍त महाराष्ट्राअंतर्गत सामान्य व मध्यम मुलासाठी दररोज प्रत्येकी आठ रुपयांचा तर तीव्र स्वरूपाच्या कुपोषित मुलामागे साडेनऊ रुपयांचा खर्च केला जातो. २०२० मध्ये राज्यातील ६० लाख ८० हजार १७७ बालकांपैकी पाच लाख ३२ हजार ९४८ बालके मध्यम तर ८९ हजार १५१ बालके तीव्र कुपोषित आढळली. मागील वर्षी राज्यातील ६१ लाख ६१ हजार २५ संशयित बालकांमध्ये ८१ हजार ९०४ बालके तीव्र स्वरूपाची कुपोषित असल्याची बाब समोर आली. कुपोषणमुक्‍तीसाठी दररोज पाच कोटी तर दरवर्षी एक हजार ८०३ कोटींचा खर्च करूनही या मोहिमेला अपेक्षित यश मिळालेले नाही.

‘कुपोषणमुक्‍त महाराष्ट्र’ ही मोहीम दोन वर्षांपासून राबविले जात आहे. त्याअंतर्गत कुपोषित (सामान्य, मध्यम व तीव्र) बालकांना व व स्तन्यदा मातांना पोषक आहार दिला जातो. गेल्या वर्षाच्या तुलनेत कुपोषित बालकांची संख्या जवळपास आठ हजाराने कमी झाली आहे.

- गोकूळ देवरे, उपायुक्‍त, आरोग्य व पोषण