काटेवाडी, ता. ३० : इंदापूर तालुक्यात यंदा खरीप हंगामात विक्रमी १७ हजार हेक्टरच्या वर मका लागवड झाली असली, तरी अमेरिकन लष्करी अळीच्या प्रादुर्भावामुळे शेतकऱ्यांसमोर मोठे संकट आहे. ही कीड मक्याची पाने, पोंगे आणि कणसे खाऊन टाकत असून, उत्पादनात ३० ते ४० टक्क्यांपर्यंत घट येण्याची भीती आहे. कीडनाशक फवारणीनंतरही १० ते १५ दिवसांनी पुन्हा प्रादुर्भाव होत असल्याने शेतकरी हवालदिल झाले आहेत.
अमेरिकन लष्करी अळी (फॉल आर्मीवॉर्म) मक्याच्या रोपावस्थेपासून कणसापर्यंत नुकसान करते. सुरुवातीला पानांवर पांढरे चट्टे दिसतात, नंतर छिद्रे पडतात आणि अळी कणसात प्रवेश करून दाणे खाऊन टाकते. एका पिकात या किडीच्या ३ ते ४ पिढ्या पूर्ण होतात, त्यामुळे नियंत्रणासाठी एकात्मिक कीड व्यवस्थापन आवश्यक आहे.

अमेरिकन लष्करी अळीचा जीवनकाळ
अंडी अवस्था: मादी एका वेळी सुमारे १,००० अंडी पोंग्यामध्ये किंवा पानांवर घालते. ही अंडी पिवळट सोनेरी रंगाची आणि घुमटाच्या आकाराची असतात. ही अवस्था २ ते तीन दिवस टिकते.
अळी (लार्वा) अवस्था: अळीच्या ६ अवस्था असतात, ज्या १४ ते २२ दिवस चालतात. पहिल्या आणि दुसऱ्या अवस्थेत अळी पाने खरवडते, तिसऱ्या अवस्थेत पोंग्यात प्रवेश करते, तर पाचव्या आणि सहाव्या अवस्थेत कणसातील दाणे खाते.

कृषी विभागाचे आवाहन
कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना सामूहिक उपाययोजनांचा अवलंब करण्याचे आवाहन केले आहे. यामध्ये कामगंध सापळे (मास ट्रॅपिंग), प्रकाश सापळे आणि दर दोन दिवसांनी पिकाचे निरीक्षण करणे आवश्यक आहे. तज्ज्ञांच्या मते, शिफारस केलेल्या मक्याच्या जाती आणि जैविक किडनाशके यांचा वापरही प्रभावी ठरू शकतो.

उपाययोजना आणि सावधगिरी
१. कामगंध सापळे: नर पतंगांना पकडून नष्ट करणे.
२. प्रकाश सापळे: रात्रीच्या वेळी किडींना आकर्षित करणे.
३. जैविक किडनाशके: ट्रायकोग्रामा अंडी परजीवी वापर.
४. नियमित निरीक्षण: अंडी किंवा अळी आढळल्यास तत्काळ उपाययोजना.

माझ्या शेतात दोन महिन्यांपूर्वी मक्याची पेरणी केली होती. सुरुवातीला पीक चांगले दिसत होते, पण आता अळीने पाने खाऊन टाकली आहेत. किडनाशकाची फवारणी करूनही पुन्हा प्रादुर्भाव होण्याचा धोका आहे.
- अंकुश भोसले, शेतकरी, लासुर्णे (ता. इंदापूर )

01170