हिर्डोशी, ता. १ : भोरमध्ये कार्तिक शुक्ल पक्षाच्या नवमीला शुक्रवारी (ता. ३१) महिलांकडून आवळ्याच्या झाडाची मनोभावे पूजा करत आवळा नवमी साजरी करण्यात आली.
पौराणिक मान्यतेनुसार कार्तिक शुक्ल पक्षाच्या नवमी ते पौर्णिमेपर्यंत प्रभू विष्णू आवळ्याच्या झाडाखाली निवास करतात. इतर दिवशी केलेल्या दानापेक्षा या दिवशी केलेले दान अधिक लाभ प्रदान करणारे ठरत असल्याने आवळ्याच्या झाडाची पूजा आणि दान केले जाते. या प्रथेप्रमाणे नवमीला सकाळी आंघोळीच्या पाण्यात आवळ्याचा रस टाकून स्नान करून व्रताचा संकल्प केला. सायंकाळनंतर आवळ्याच्या झाडाखाली पूर्वाभिमुख बसून ॐ धात्र्ये नम: हा मंत्र म्हणत झाडाच्या मुळात पाणी, दूध, फुले अर्पण करत पूजा केली. कापूर आणि तुपाचे दिवे लावून प्रदक्षिणा घालून आरती करण्यात आली. त्यानंतर झाडाखाली बसून भोजन करण्यात आले.
आवळा फळ आरोग्यासाठी फायदेशीर असून आवळ्याच्या पूजेचे महत्त्व आरोग्य सुख समृद्धी आणि धार्मिक श्रद्धेशी संबंधित आहे. मुलांच्या कल्याणासाठी आणि सौभाग्यासाठी आवळा नवमीची पूजा केली जातेयाबाबत प्रतिभा कन्हेरकर म्हणाल्या, ‘‘आम्ही अनेक वर्षांपासून आवळा नवमी दिवशी आवळा पूजन करत आहोत. यावर्षीही दिवे लावून आवळ्याच्या झाडाची पूजा केली. पूर्वी झाडे उपलब्ध नव्हती तेव्हा भोरेश्‍वर मंदिरात जाऊन पूजा केली जायची. परंतु आता घरामागच्या परड्यात आवळ्याच्या झाडांची लागवड केल्याने आवळा पूजन घरीच केले जात आहे.’’