पुणे, ता. २५ ः जनावरांच्या आरोग्यदायी वातावरणाविषयी माहिती देणारी भिंतीवरील बोलकी चित्रं, मार्गदर्शनपर घोषवाक्ये आणि पशुपालन विषयक अद्ययावत पुस्तकांचं वाचनालय, असं वेगळं रूप घेतलेला केडगाव (ता. दौंड) येथील जिल्हा परिषदेचा पशुवैद्यकीय दवाखाना आता राज्यातील पहिला ‘बोलका पशुवैद्यकीय दवाखाना’ ठरला आहे. याप्रमाणेच आता पहिल्या टप्प्यात प्रत्येक तालुक्यातील किमान एका दवाखान्याचे अशाच पद्धतीने रूपांतर करण्याचा प्रशासनाचा मानस आहे.
पुणे जिल्हा परिषदेने मागे काही दिवसांपूर्वी जिल्ह्यात बोलका पशुवैद्यकीय दवाखाना उपक्रम राबविण्याची घोषणा केली होती. केडगावमधील बोलक्या दवाखान्यासाठी लोकसहभाग महत्त्वाचा ठरला. लोकसहभागातून या दवाखान्याचे रूप बदलले. या संकल्पनेतून पशुपालकांच्या जनावरांना केवळ औषधोपचारापुरतेच न ठेवता, पशुपालनासंबंधी जागृती, मार्गदर्शन आणि माहिती यांचे केंद्र उपलब्ध झाले आहे. पशुपालकांना दवाखान्यात आल्यावर केवळ उपचारच नाही तर विविध रोगप्रतिबंधक उपाययोजना, पोषण, जनावरांचा गोठा स्वच्छ व आरोग्यदायी ठेवण्याचे महत्त्व याविषयी प्रत्यक्ष उदाहरणांसह माहिती मिळू लागली आहे. याबाबत जिल्हा परिषदेचे जिल्हा पशुसंवर्धन अधिकारी डॉ. विष्णू गर्जे म्हणाले, ‘‘केडगावमधील दवाखाना हा मॉडेल पशुवैद्यकीय दवाखाना ठरला आहे. दवाखान्यासाठी पशुवैद्यकीय अधिकारी डॉ. चैत्राली आव्हाड यांच्या कार्यपद्धतीमुळे दवाखाना सक्षम होण्यास मदत झाली आहे. प्रत्येक तालुक्यात अशाप्रकारचा पशुवैद्यकीय दवाखाना असण्यासाठी जिल्हा परिषद प्रशासन प्रयत्न करणार आहे.’’

दवाखान्यातील सुविधा...
जनावरांच्या वैद्यकीय सेवेसाठी शस्त्रक्रिया विभाग, तपासणी कक्ष, नमुने तपासणीसाठी प्रयोगशाळा, सर्व औषधे व लशींच्या साठवणुकीसाठी स्टोअर रूम.

उपचार आणि सेवा
सर्व प्रकारच्या पशूंचे औषधोपचार, कृत्रिम रेतन, वंध्यत्व निवारण, गर्भ तपासणी, लसीकरण, जंत निर्मूलन, सर्व लहान व मोठ्या शस्त्रक्रिया, खच्चीकरण, आरोग्य दाखले, शव विच्छेदन, नमुने तपासणी, केंद्र, राज्य शासन व जिल्हा परिषद अंतर्गत पशुसंवर्धन विभागाच्या विविध योजना राबवणे, शिबिरे आयोजित करणे व जनजागृती करणे, शेळीपालन , कुक्कुटपालन, दुग्धव्यवसाय तसेच साथीचे रोग नियंत्रण यांबद्दल प्रशिक्षण या पशुवैद्यकीय दवाखान्यात दिले जाते.

‘‘केडगावच्या दवाखान्याचा आम्हाला चांगला फायदा होत आहे. गोठ्यावर येऊन सुविधा मिळतेच, परंतु दवाखान्यामध्ये झालेल्या बदलामुळे आम्हाला पशुपालनासाठी पूरक माहिती सहज मिळते. मी स्वतः अनेकदा दवाखान्यात जाऊन जनावरांना उपयोगी असलेली माहिती घेत असतो.
- तनय म्हेत्रे, पशुपालक

‘‘जनावरांना सर्व अत्याधुनिक उपचार सुविधा आपल्या गावातच मिळत असल्यामुळे पशुपालकांचे आर्थिक नुकसान कमी झाले असून, पशुपालनास चालना मिळाली आहे. याठिकाणी पशुपालकांना योग्य मार्गदर्शन करणारी माहिती अतिशय बोलक्या शब्दांत भिंतींवर चित्रित करण्यात आली आहे. शिवाय वाचनालयही दवाखान्यात उभारण्यात आले आहे. त्यामुळे राज्यातील पहिला बोलका पशुवैद्यकीय दवाखाना म्हणून या दवाखान्याचा नावलौकिक आहे.
- गजानन पाटील, मुख्य कार्यकारी अधिकारी, जिल्हा परिषद