Airplane : एकाच धावपट्टीवर ताशी २४० किमी वेगाने धावणारी दोन विमाने एकत्र आल्याने मुंबई विमानतळाच्या एअर ट्रॅफिक कंट्रोल टॉवरमध्ये उपस्थित विमानतळावरील सर्व कर्मचाऱ्यांचा श्वास अडकला होता.अवघ्या काही सेकंदांच्या अंतराने एअर इंडियाच्या विमानाने उड्डाण घेतले आणि मुंबई विमानतळावर मोठी दुर्घटना टळली.

एअर इंडियाच्या विमानाचे टेकऑफला अवघ्या 10 सेकंदासाठी उशीर झाला असता, तर मुंबई विमानतळाच्या धावपट्टीवरील (Runway) परिस्थिती खूपच भयावह झाली असती.

आपल्याला नेहमीच या बाबीचे कुतूहल असते की विमान लँडिंगवेळी कसं थांबवले जातं,टेकऑफ कसा केला जातो.विमानं हजारो किलोमीटर वेगाने उडतात आणि सुरक्षितपणे धावपट्टीवर उतरतात. पण तुम्हाला कधी विचार केला आहे का की इतक्या वेगाने जाणारे विमान कसे थांबवले जाते? यात दोन प्रकारच्या ब्रेकिंग यंत्रणा महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

1. थ्रस्ट रिव्हर्सल:

विमानाच्या इंजिनमध्ये उलट जोर निर्माण करून विमानाचा वेग कमी केला जातो.

यासाठी इंजिनच्या पंखांमधील फ्लॅप्स उघडले जातात आणि विमानाच्या मागच्या बाजुला हवा बाहेर टाकली जाते.

धावपट्टीवर उतरताना विमानाचा वेग 240 किमी ते 270 किमी प्रति तास असतो आणि थ्रस्ट रिव्हर्सल वापरून हा वेग कमी केला जातो.

2. पेडल ब्रेक:

थ्रस्ट रिव्हर्सलमुळे विमानाचा वेग कमी झाल्यानंतर पायलट पेडल ब्रेक वापरून विमान थांबवतात.

हे पारंपारिक कारसारखेच ब्रेक असतात आणि विमानाच्या चाकांवर दाब निर्माण करतात.

पेडल ब्रेक विमानाला पूर्णपणे थांबवण्यासाठी पुरेसे नसतात, त्यामुळे त्यांचा वापर थ्रस्ट रिव्हर्सलसोबत केला जातो.

आपत्कालीन ब्रेकिंग सिस्टम:

काही परिस्थितीत, पेडल ब्रेक काम करत नसतात किंवा विमान त्वरित थांबवणे आवश्यक असते.

यासाठी विमानात आपत्कालीन ब्रेकिंग सिस्टम असते.

या प्रणालीमध्ये हायड्रॉलिक किंवा वायवीय दाब वापरून विमानाच्या चाकांवर दाब निर्माण केला जातो.

आपत्कालीन ब्रेक अत्यंत शक्तिशाली असतात आणि विमान त्वरित थांबवू शकतात.

लँडिंगनंतर लगेच 240 किमी प्रति तास वेगाने आपत्कालीन ब्रेक लावणे धोकादायक ठरू शकते. विमानचालक योग्य वेळी आणि योग्य प्रकारे ब्रेकिंग यंत्रणा वापरतात. विमानात अनेक सुरक्षा वैशिष्ट्ये आहेत आणि ब्रेकिंग सिस्टम ही त्यापैकी एक महत्त्वाची प्रणाली आहे.