Meta Third Party Fact Checking Program Ended : अमेरिकेत Meta ने त्यांच्या थर्ड पार्टी फॅक्ट-चेकिंग कार्यक्रमाची संपणार असल्याचे जाहीर केल्याने भारतीय फॅक्ट-चेकिंग संस्थांमध्ये चिंता वाढली आहे. भारतातील अनेक फॅक्ट-चेकिंग संस्था Meta च्या निधीवर मोठ्या प्रमाणात अवलंबून आहेत, आणि या निर्णयाचे संभाव्य परिणाम भारतातील फॅक्ट-चेकिंग क्षेत्रावर गंभीर परिणाम करू शकतात.
मेटाचे सह-संस्थापक आणि सीईओ मार्क झुकरबर्ग यांनी या आठवड्यात फेसबुक, इंस्टाग्राम आणि थ्रेड्ससाठी मोठे बदल जाहीर केले. यामध्ये अमेरिकेत थर्ड पार्टी फॅक्ट-चेकिंग कार्यक्रम संपुष्टात आणून, X (पूर्वीचे ट्विटर) च्या कम्युनिटी नोट्ससारख्या प्रणालीवर भर देण्याचा निर्णय महत्त्वाचा ठरला.
“आम्ही फॅक्ट-चेकर्सना हटवून, त्याऐवजी विविध दृष्टिकोन असलेल्या लोकांच्या सहमतीने तयार होणाऱ्या कम्युनिटी नोट्स प्रणालीकडे वळणार आहोत,” असे झुकरबर्ग यांनी सांगितले.
मेटाच्या या निर्णयाने भारतातील फॅक्ट-चेकिंग संस्थांमध्ये भीती निर्माण केली आहे. सध्या हा निर्णय फक्त अमेरिकेसाठी मर्यादित असला तरी, तो भारतातही लागू होण्याची शक्यता व्यक्त होत आहे. या संभाव्य बदलांमुळे दोन मुख्य समस्या निर्माण होऊ शकतात.
मेटाच्या थर्ड पार्टी फॅक्ट-चेकिंग कार्यक्रमाचा भाग असलेल्या भारतीय संस्थांना मिळणारा निधी हा त्यांचा मुख्य आर्थिक स्रोत आहे. जर हा निधी बंद झाला, तर या संस्थांना आपले कामकाज थांबवावे लागेल.
फॅक्ट-चेकिंग संस्थांसाठी फेसबुक आणि इंस्टाग्राम हे मुख्य प्लॅटफॉर्म आहेत, जे त्यांच्या वेबसाइटवर ट्रॅफिक आणण्यासाठी महत्त्वाचे ठरतात. जर मेटाने फॅक्ट-चेकिंग सामग्री दाखवणे थांबवले, तर या संस्थांच्या दर्शकसंख्येवर गंभीर परिणाम होईल.
सध्या Meta भारतात इंटरनॅशनल फॅक्ट-चेकिंग नेटवर्क (IFCN) प्रमाणित 12 भागीदारांसोबत काम करते. यामध्ये PTI, AFP, इंडिया टुडे फॅक्ट चेक, आणि द क्विंट यांसारख्या मोठ्या प्रकाशन संस्थांसह लहान संस्था देखील आहेत. मात्र, मेटाचा हा निर्णय भारतात लागू होणार की नाही, हे अद्याप स्पष्ट नाही.
युरोपियन युनियनच्या डिजिटल सर्व्हिसेस कायद्याच्या अंतर्गत ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मना चुकीची माहिती रोखण्यासाठी कठोर उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. अशा परिस्थितीत मेटाचा हा निर्णय भारतासह अन्य देशांमध्ये कसा लागू होईल, याबद्दल साशंकता व्यक्त होत आहे.
मेटाच्या या निर्णयाचा ट्रम्प प्रशासनाशी असलेल्या संबंधांशी थेट संबंध जोडला जात आहे. अमेरिकेतील निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर, Meta ने आपल्या कंटेंट मॉडरेशन टीमला टेक्सासला हलवण्याचा निर्णय घेतला. याशिवाय, UFC चे संस्थापक आणि ट्रम्प समर्थक डेना व्हाइट यांची मेटाच्या संचालक मंडळावर नियुक्ती केली आहे.
मेटाच्या अमेरिकेतील निर्णयाने भारतीय फॅक्ट-चेकिंग क्षेत्रावर गडद सावल्या पसरवल्या आहेत. निधी आणि दर्शकसंख्या या दोन प्रमुख बाबींवर अवलंबून असलेल्या भारतीय फॅक्ट-चेकिंग संस्थांना आता त्यांच्या भविष्यासाठी पर्यायी मार्ग शोधावा लागणार आहे. Meta चा हा निर्णय कधी आणि कसा लागू होईल, याकडे सर्वांचे लक्ष आहे. सध्याच्या घडामोडींसोबतच, भारतातील फॅक्ट-चेकिंग संस्थांसाठी ही वेळ एक आव्हानात्मक ठरू शकते.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.