चंद्रपूर : चंद्रपूर जिल्ह्याला ऐतिहासिक वारसा लाभला आहे. येथे असलेल्या अनेक प्राचीन वास्तू गोंड साम्राज्याची आजही साक्ष देत आहेत. त्यातीलच एक कोनेरी क्रीडांगण. विविध प्रांत, राज्यांतील खेळाडूंनी कोनेरी मैदान गाजविल्याचे इतिहास अभ्यासकांचे म्हणणे आहे. आज हेच ऐतिहासिक गोंडकालीन क्रीडांगण भकास झाले आहेत. कोरोना विषाणूच्या पार्श्‍वभूमीवर मनपाने या ऐतिहासिक क्रीडांगणावर बाजार मांडला आहे.
चांदागड अशी चंद्रपूरची पूर्वीची ओळख होती. राजा खांडक्‍या बल्हाडशहाच्या मृत्यूनंतर चंद्रपूरच्या गादीवर राजा हिरशहा विराजमान झाले. महत्त्वाकांक्षी असलेले राजे हिरशहा कलाप्रेमी होते. त्यांनी राज्याचा विस्तार केला. नवीन योजना राबविल्या. राज्याची दुर्बल झालेली आर्थिक स्थिती बळकट करण्यासाठी शेतीला प्रोत्साहन दिले. तलावाची निर्मिती करून सिंचनाची सुविधा केली. राजे हिरशहा शूर, पराक्रमी गोंडराजा होते. तसे ते क्रीडाप्रेमी होते. आता तुरुंग असलेल्या ठिकाणी गोंडराजांचा राजमहल होता. क्रीडागुणांना वाव मिळावा म्हणून राजे हिरशहा यांनी ईसवी सन 1497-1522 या काळात राजमहलाच्या एका बाजूला असलेल्या मोकळ्या जागेवर कोनेरी क्रीडांगणाची निर्मिती केली. या कोनेरी तलावावर राजे हिरशहा दरवर्षी क्रीडा महोत्सवाचे आयोजन करीत होते. विविध प्रांत, देशातून आलेले खेळाडू क्रीडा महोत्सवात आपल्या क्रीडागुंणाचे प्रदर्शन करायचे. एखाद्या राजाने निर्माण केलेले हे महाराष्ट्रातील एकमेव क्रीडांगण असल्याचे इतिहास अभ्यासक मानतात.
अवश्य वाचा- वरुडच्या दोन युवकांचा शेकदरी धरणात बुडून मृत्यू
या क्रीडांगणाचे मोठे वैशिष्ट आहे. क्रीडांगणाच्या चारही बाजूला बसण्याची व्यवस्था करण्यात आली आहे. क्रीडांगणाच्या मधोमध राजाचे सिंहासन आहे. सिंहासनाची आज दुरवस्था झाली असली तरी बसण्याच्या पायऱ्या आजही शाबूत आहेत. गेल्या काही वर्षांत या ऐतिहासिक क्रीडांगणाकडे पुरातत्व विभागासह मनपाचेही दुर्लक्ष होत आहे. आज हे क्रीडांगण भकास झाले आहे. मनपाने थोड्याबहुत सुविधा केल्या आहेत. मात्र, त्याही नावापुरत्याच आहेत. कोरोना विषाणूच्या पार्श्‍वभूमीवर मनपाने आता येथे बाजार मांडला आहे. त्यावर अनेकांनी नाराजी व्यक्त केली आहे.
कोनेरी तलाव गोंडराजे हिरशहा यांनी बांधला होता. हा तलाव नसून क्रीडांगण आहे. एखाद्या राजाने बांधलेले हे मराष्ट्रातील एकमेव क्रीडांगण आहे. राजवाड्याच्या एका कोपऱ्यात हे क्रीडांगण असल्यामुळे त्याला कोनेरी हे नाव पडले. राजा हिरशहाच्या कारकिर्दीत येथे क्रीडा महोत्सव व्हायचे. या क्रीडांगणाच्या परिसरात राजाला बसण्यासाठी एक मोठे व्यासपीठ आहे. प्रेक्षकांनाही बसण्याची व्यवस्था आहे.
- अशोकसिंग ठाकूर,
इतिहास अभ्यासक, चंद्रपूर.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.