नागपूर : संचारबंदीमुळे सर्वत्र चाके थांबली आहेत. लॉकडाऊनने कामे थांबली असून वेळापत्रक 'निवांत' झाले आहे. मात्र घरातील महिलांचे वेळापत्रक कमालीचे 'बिझी' झाले आहे. टाळेबंदी असल्याने सर्व मंडळी घरातच आहे. त्यामुळे प्रत्येकाच्या 'फर्माईशी'  वाढल्या आहेत. ही सर्व कसरत सांभाळतांना 'गृहिणीं'च्या कामाचा ताण नेहमीपेक्षा ६० टक्के वाढला आहे. नात्याची वीण घट्ट रहावी यासाठी महिला हा अतिरिक्त ताण हसत - खेळत सहन करत आहेत.
कुटूंब सांभाळून नोकरी करणा-या आणि पूर्णवेळ कुटूंबात असणा-या अशा दोन गटात महिलांची वर्गवारी करता येते. दोन्ही गटात 'घरगुती कामे' कॉमन आहे. सद्यस्थितीत ३ मे पर्यंत 'टाळेबंदी' वाढविण्यात आल्याने महिलांवरील  दैनंदिन कामांचे ओझे आणखी जड झाले आहे.
नोकरी करणा-या महिलांचे एक ठरावीक वेळापत्रक असते. त्यातही मेट्रो सिटीमधील महिलांची धावाधाव गाडी चाकांसारखीच असते. त्यामानाने गावाकडे नोकरी करणा-या महिलांना थोडी उसंत मिळते. नोकरीसाठी पहाटे घर सोडून सायंकाळी उशिरा परतणा-या महिला कुटूंबाचा डोलारा सांभाळण्यासाठी 'जीवाची सर्कस' करीत असतातच. सध्या मात्र पूर्ण कुटूंब 'दिवसरात्र' घरात असल्याने महिलांच्या कामांची यादी वाढली आहे. काही अंशी पुरुष मंडळींकडून कामांची मदत होत असल्याचे काही महिलांनी सांगितले.

सकाळच्या न्याहरीपासून सुरुवात
कामानिमित्त बाहेर जाणारे पुरुष, महाविद्यालयीन युवक आणि  शाळांमधील मुले यांच्या न्याहरीची फारशी तजवीज महिलांना करावी लागत नाही. मात्र लॉकडाऊन असल्याने महिलांना प्रत्येकाच्या आवडीच्या 'न्याहरी'पासून सुरुवात करावी लागते. स्वतःचे 'वर्क फाॕर होम' सांभाळून घरातील वयोवृद्धांचे 'पथ्यपाणी' सांभाळत त्यांनाही न्याहरी, जेवण द्यावे लागते. सर्वच घरात म्हटल्यानंतर 'स्वयंपाकही' वाढला आहे. दुपारचे जेवण, लहान मुलांचे  खाऊचे चोचले, सायंकाळच्या 'खंमंग' खाण्याच्या मागण्या, रात्रीचे जेवण...'किती करावे दो करांनी' अशी महिलांची धांदल उडत आहे. त्यात बहुतांशी घरांमध्ये 'कामवाल्या मावशीं'नाही सुट्टी असल्याने कामे वाढली आहेत.

काय करावं महिलांनी

स्त्री रोग तज्ज्ञ डॉ. पल्लवी उमरे यांनी लॉकडाऊनच्या काळात कुटूंब व काम मनेज करण्यासाठी काही टिप्स महिलांना  दिल्या.

• लॉकडाऊनमुळे जी परिस्थिती ती स्विकारावी.
• एकत्र कुटूंब पद्धतीचाही आनंद घेता येणे शक्य
• ओढताण होणार नाही. यासाठी शेड्युल तयार करावे.
• दिवसभरातील काही वेळ स्वतःला द्यावा.
• मन शांत ठेवावे. चिडचीड होत असेल तर मूड फ्रेश करावा
• दरदिवशी वेगवेगळे खाद्य पदार्थ तयार करावे
• स्वतःमधील पाककला दाखविण्याची ही संधी आहे. असे मानावे
• यामुळे दुरावलेली नाती, सलोखा वाढेल.
• कुटूंबाची काळजी घेतांना स्वतःच्या तब्येतीलाही जपावे
• लॉकडाऊनचा काळ वाढू शकतो. ही मनाची तयारी ठेवावी.

कामांचा अतिरिक्त ताण

लॉकडाऊन असल्याने कुटूंबातील सर्व घटक घरातच आहे. साहजिकच स्वयंपाक घरात राबणा-या महिलांवर कामांचा अतिरिक्त ताण वाढला आहे. मात्र  मी हे माझ्या कुटूंबासाठी करतेयं. असे मानले तर आनंद वाढतोच. पूर्वीच्या एकत्र कुटूंब पद्धतीचा अनुभव देखील याव्दारे मिळतोयं.

डाँ स्वाती पडोळे, प्राध्यापिका

सविस्तर वाचा - दारूला शोधला हा पर्याय; दारुड्यांची नवी शक्कल

   कामाचा ताण
घरातील महिला मग ती नोकरदार असो किंवा गृहीणी चे वेळापत्रक ठरलेले असते.परंतु आता घरातील सगळी मंडळी घरी असल्याने  घरकामाचा अतिरिक्त ताणही वाढला आहे. मात्र यातही आनंद मिळत आहे. नोकरी मुळे मुलांना वेळ देता येत नाही तो आता देता येतोय त्यामूळे  कौटुंबिक संवाद वाढला आहे.
मनीषा मेने,मुखध्यपिका, तेजस्वी विद्या मंदिर,महाजनवाडी,हिंगणा