नागपूर : मकरसंक्रांतीच्या निमित्ताने शहरात मोठ्या प्रमाणात पंतगोत्सव साजरा करण्यात येतो. यासाठी नायलॉन मांजाची मोठ्या प्रमाणात विक्री होत असते. गेल्यावर्षी नॉयलॉन मांजाच्या विक्रीवर बंदी आणण्यात आली. त्यासाठी पोलिसांकडून मांजा विक्रेत्यांवर छापे टाकून कारवाई करण्यात आली. मात्र, अद्यापही शहरात मोठ्याप्रमाणात नायलॉन मांजाची सर्रास विक्री होत असल्याचे निदर्शनात येत आहे. शहरात १४ जानेवारीला मकरसंक्रांतीच्या पर्वावर पंतगोत्सव साजरा करण्यात येतो. त्यासाठी शहरातील जुनी शुक्रवारी, महाल, गांधीबाग, धरमपेठ आणि इतवारी भागात पतंग आणि मांजाची विक्री करण्यात येत असते. या दुकानांमध्ये नायलॉन मांजाची विक्री करण्यात येते. साधारणतः पतंगोत्सवाच्या एक ते दीड महिन्यांपूर्वीच शहरात विक्रीसाठी दिल्लीहून लाखोंचा माल येत असतो. तो विविध दुकानांमध्ये पोहचविला जातो. त्यानंतर छुप्या पद्धतीने त्याची विक्री केल्या जाते. पर्यावरण आणि मनुष्यासाठी अतिशय घातक असलेल्या नायलॉन मांजामुळे अनेकांचे आयुष्य धोक्यात आले आहे. अनेकांचे त्यातून जीव गेले असून अनेकजणांना दुखापतही झालेली आहे. त्यामुळे अनेकांना कायमचे अपंगत्वही आलेले आहे. त्यामुळे या मांजावर गेल्यावर्षीपासून बंदी घालण्यात आली. त्यानुसार पोलिसांनी काही व्यापाऱ्यांवर छापे टाकून मोठ्या प्रमाणात मालही जप्त केला. मात्र, त्यानंतरही यावर्षी छुप्या पद्धतीने नायलॉन मांजा शहरात विक्रीसाठी दाखल झालेला आहे. त्यामुळे यंदाही त्याची विक्री जोरात होण्याची शक्यता आहे.

पाच वर्षात २७ नागरिकांनी गमावले जीव

नायलॉन मांजा बाराच घातक असून त्यामुळे गेल्या पाच वर्षात शहरातील २७ लोकांना आपला जीव गमवावा लागला आहे. विशेष म्हणजे गेल्या काही वर्षात नायलॉन मांजामुळे अनेकजणांना दुखापतही झालेली आहे. त्यामुळे अनेकांना कायमचे अपंगत्वही आलेले आहे.

असा आहे घातक मांजा

नायलॉन मांजामध्ये इलेक्ट्रीक वेव्ह असतात. हा मांजा अडकताच तुटत नसून तानल्या जातो. त्यामुळे अधिकाधिक अपघात होतात. याशिवाय त्यातून विद्युत प्रवाहित होत असल्याने इलेक्ट्रीक ताराशी संपर्क आल्यास विजेचा धक्का लागण्याची शक्यता असते. त्यामुळे नायलॉन मांजा मोठ्या प्रमाणात घातक असल्याचे दिसून येते.

केवळ प्रतिबंध, कारवाई शून्य

पोलिसांकडून शहरात नायलॉन मांजा आल्यानंतर व्यापाऱ्यावर छापे टाकून कारवाई केली जाते. मात्र, मांजा शहरात येऊ नये यासाठी कुठलीही उपाययोजना करण्यात येत नाही. त्यामुळे शहरात आल्यावर कुठल्या ना कुठल्या पद्धतीने तो युवकांच्या हाती लागतो. त्यामुळे अपघात होताना दिसून येतात.

नायलॉन मांजाआधी बरेली किंवा रिळ वापरण्याची पद्धत होती. मात्र, आता आपली पतंग कुणी कापूच नये असे युवकांमध्ये फॅड झाल्यानेच नायलॉन मांजाला पसंती मिळाली. त्यातूनच त्याची विक्री होवू लागली आहे. मात्र, आता त्यांना पर्याय देणे गरजेचे आहे. त्यासाठी भाजप पर्यावरण आघाडीद्वारे याबाबत जनजागृतीचा उपक्रम सुरू करण्यात येणार आहे.

-स्वानंद सोनी, अध्यक्ष, भाजप पर्यावरण आघाडी