India, Nepal 
ग्लोबल

नेपाळला समज देण्यासाठी भारत चीनसोबतचा तो 'चॅप्टर' उघडणार?

सकाळ डिजिटल टीम

नवी दिल्ली : नेपाळ सरकारने आपल्या नकाशामध्ये भारतातील तीन भागांचा समावेश केल्याने नव्या वादाला तोंड फुटण्याचे संकेत मिळत आहेत. नवीन नकाशाच्या संदर्भातील घटनात्मक संशोधन विधेयक रविवारी नेपाळच्या संसदेत मांडण्यात आले. नेपाळच्या या निर्णयावर भारताने नाराजी व्यक्त केली आहे. नेपाळला अद्दल घडवण्यासाठी भारत त्यांना चीनच्या पद्धतीने घेराव घालण्याचे प्रयत्न करत आहे.  

भारत-चीन यांच्यातील सामंजस्य करारानुसार, लिपुलेख 1991 पासून दोन्ही देशामधील व्यवहाराचा केंद्रबिंदू आहे, असे भारताने म्हटले आहे. या कराराकडे दुर्लक्ष करुन नेपाळने भारताचा भूभाग आपल्या नकाशात दाखवला आहे, असा आरोपही भारताने केलाय.  लिंपियाधुरा, कालापानी आणि लिपुलेख हा भागाचा आपल्या नव्या नकाशात समावेश केल्याने नेपाळ- भारत यांच्यातील संबंध टोकाला जाण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. दोन्ही देशांतील वाद विकोपाला पोहचू नये यासाठी प्रयत्न देखील सुरु आहेत. नव्या नकाशासंदर्भातील विधेयकाला संसदेत मंजूरी मिळण्याची शक्यताही वर्तवण्यात येत आहे. नेपाळमधील प्रमुख विरोधी पक्ष असलेल्या नेपाळी काँग्रेसने सर्वप्रथम लिपुलेख भारताच्या नकाशात असल्याचा विरोध दर्शवला होता. त्यानंतर सत्ताधारी कम्युनिस्ट पार्टीने हा मुद्दा उचलून धरला.  

डिसेंबर 1991 मध्ये चीनचे तत्कालीन पंतप्रधान ली पेंग यांनी भारत दौरा केला होता. भारत-चीन यांच्यातील व्यापाराच्या दृष्टिने यावेळी त्यांनी एक सामंजस्य करार केला होता. दोन्ही देशातील संमतीने लिपुलेख सीमारेषेवरील व्यापारी केंद्र असल्याचे ठरवण्यात आले होते. जूलै 1992 च्या सामंजस्य करारातही  लिपुलेख परिसराचा उल्लेख आढळतो. या कराराकडे दुर्लक्ष करत नेपाळने हा भू-भाग आपल्या नकाशात दाखवण्याचे घाडस केले. 

11 एप्रिल 2005 मध्ये चीनचे तत्कालीन पंतप्रधान वेन जियाबाओ आणि भारताचे पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांच्यात वास्तविक नियंत्रण रेखा (एलएसी) संबंधीत सामंजस्य करार केला होता. या करारामध्येही दोन्ही देशांनी लिपुलेख परिसराचा प्रामुख्याने उल्लेख करण्यात आला होता. नेपाळने आतापर्यंत यावर कोणताही आक्षेप घेतला नव्हता. मात्र आता हा प्रांत आपल्या हद्दीत असल्याचा दावा त्यांच्याकडून करण्यात येत आहे.  

सकाळ+ चे सदस्य व्हा

ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!

शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Asia Cup 2025: पाकिस्तान UAE ला पराभूत करत 'सुपर फोर'मध्ये! भारताविरुद्ध पुन्हा होणार सामना, पण कधी अन् केव्हा? जाणून घ्या

Athletics Championship 2025: नीरज चोप्रा विरुद्ध अर्शद नदीम लढत होणार! जाणून घ्या कुठे अन् किती वाजता पाहाता येणार फायनल

PAK vs UAE: पाकिस्तानी विकेटकिपरच्या थ्रोमुळे अंपायरला मोठी दुखापत, मैदानंच सोडावं लागलं; जाणून घ्या नेमकं काय घडलं

Meenatai Thackeray statue case Update: मोठी बातमी! मीनाताई ठाकरेंच्या पुतळ्यावर रंग फेकणाऱ्यास २४ तासांच्या आत अटक; गुन्हाही केला कबूल

Disha Patani’s house firing incident: दिशा पटानीच्या घरावर गोळीबार करणाऱ्या दोन शूटर्सचा अखेर गाझियाबादमध्ये खात्मा!

SCROLL FOR NEXT