नागपूर : आपल्या फुफ्फुसांच्या (lungs) आरोग्याची चांगली काळजी घेणे नेहमीच महत्वाचे असते. सध्या आपण कोरोनाच्या साथीच्या (corona pandemic) रोगाचा सामना करीत आहोत, ज्यामुळे श्वसनमार्गावर (respiratory track) परिणाम होतो. चांगली स्वच्छता राखण्याबरोबरच, फिजिकल डिस्टंस पाळणे आणि संपूर्ण वेळ मास्क घालणे आणि निरोगी फुफ्फुसे ठेवणे हे आपल्याला या साथीपासून बचाव करण्यास मदत करू शकते. फुफ्फुस किंवा श्वसन प्रणाली मजबूत ठेवण्यासाठी व्यायाम करणे आवश्यक आहे. काही श्वासोच्छवासाच्या व्यायामामुळे तुमची श्वसन प्रणाली (respiratory system) निरोगी राहू शकते. स्नायूंची शक्ती राखण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे दररोज काही श्वास घेण्याचे व्यायाम करणे. हे आपल्या फुफ्फुसांना निरोगी ठेवण्यास मदत करू शकते. (exercise for good respiratory system)

श्वास घेण्याच्या व्यायामामुळे आपले मन शांत होईल, उर्जा संतुलित होईल, आपला मूड स्थिर होईल आणि एकाग्रता पातळी वाढेल. येथे आपल्या 5 फुफ्फुसांच्या आरोग्यासाठी आपल्या श्वासोच्छवासाच्या सहज व्यायामाचा समावेश आहे.

निरोगी श्वसन प्रणालीसाठी उत्कृष्ट व्यायाम -

उज्जयी प्राणायाम किंवा ओसियन ब्रीथ -

उज्जयी प्राणायाम हा शब्द संस्कृत शब्द "उज्जयी" पासून आला आहे, ज्याचा अर्थ जिंकणे होय. अशा श्वासोच्छवासाच्या व्यायामामुळे एकाग्रता सुधारू शकते, संपूर्ण शरीरात ताण सुटतो, शरीराचे अंतर्गत तापमान नियंत्रित होऊ शकते आणि फुफ्फुसांच्या कार्यास चालना मिळू शकते. या श्वासोच्छ्वासाच्या तंत्रात आपल्याला नासिका आणि अर्ध बंद नासिक दोन्हीमधून एक दीर्घ श्वास घ्यावा लागेल.

अशी करा क्रीया -

• डोळे मिटून आणि मणके सरळ ठेवत कोणत्याही ध्यान मुद्रामध्ये जमिनीवर बसा.

• आपल्या श्वासनलिकेतून जाणाऱ्या हवेला जाणवत आपल्या तोंडातून लांब श्वास घ्या आणि सोडा.

• एकदा आपण आपला श्वास बाहेर टाकण्यास सोयीस्कर झाल्यास, वायूमार्गास अडथळा आणण्यासाठी आपल्या घश्याच्या मागील बाजूस आकुंचित करा. आपला घसा श्वास घेताना मोठा आवाज करण्यास सुरुवात करेल.

• एकदा आपण श्वास बाहेर टाकण्यास आरामदायक असाल, नंतर त्याच मार्गाने घसा दाबून श्वास घेताना घ्या.

• श्वास घेताना आणि श्वासोच्छवासामुळे आपला घसा संकुचित होऊ शकतो, तोंड बंद करा आणि आपल्या नाकातून श्वासोच्छवास सुरू करा.

• आपले फुफ्फुस भरा, थोडासा श्वास रोखून ठेवा आणि मग श्वास सोडून द्या.

कपालभती प्राणायाम -

कपालभाती प्राणायाम किंवा कवटीचा शायनिंग ब्रीथ एक वैकल्पिक, दीर्घ श्वास घेण्याचे तंत्र आहे. ओटीपोटात शक्तिशाली संकुचन करून श्वास बाहेर टाकतात ज्या फुफ्फुसातून हवा काढून टाकण्यास मदत करतात. या प्रकारचे प्राणायाम आपल्या एकाग्रतेची पातळी वाढविण्यासाठी आणि फुफ्फुसांच्या स्नायूंना बळकट करण्यासाठी उत्कृष्ट आहे.

अशी करा क्रीया -

• आपल्या गुडघ्यावर हात जोडून, ​​कमळांच्या आसनात जमिनीवर आरामात बसा. आपला मणका सरळ ठेवा.

• आपल्या नाकातून एक दीर्घ श्वास घ्या आणि आपण श्वास बाहेर टाकताच, आपल्या नाभी आणि ओटीपोटात मणक्याच्या दिशेने खेचा.

• आपल्या नाभी आणि पोटात आराम देत नाकाच्या माध्यमातून श्वास बाहेर सोडा.

• ही प्रक्रिया 10 वेळा पुन्हा करा आणि नंतर हळूहळू श्वास घ्या.

• नाडी शुद्धीकरण किंवा वैकल्पिक अनुनासिक श्वास

नाडी शुद्धिकरण प्राणायाम :

नाडी शुद्धीकरण प्राणायम म्हणजे श्वास घेण्याचे तंत्र. वैकल्पिक अनुनासिक श्वासोच्छ्वास म्हणून देखील ओळखले जाते, या प्रकारच्या श्वासोच्छवासाचा व्यायाम आपल्याला ताणतणाव घालविण्यासाठी होतो.

अशी करा क्रीया -

• आपले पाय जमिनीवर फोल्ड करून आरामात बसा आणि रीढ़ सरळ करा.

• या परिस्थितीत स्वत: ला आरामदायक बनविण्यासाठी हळू हळू श्वास घ्या.

• आपल्या हाताचा अंगठा आणि निर्देशांक बोट यांच्या डोक्याला जोडून आपला डावा हात आपल्या मांडीच्या चिंतनशील मुद्रामध्ये ठेवा. आपला उजवा हात अनुनासिक पवित्रामध्ये आणण्यासाठी आपल्या मध्यभागी आणि तर्जनीला वाकवा.

• आपल्या उजव्या हाताच्या अंगठ्याने उजवी नाकपुडी बंद करा. आपल्या डाव्या नाकपुड्यातून एक लांब श्वास घ्या आणि नंतर आपल्या अंगठी आणि छोट्या बोटाने तो बंद करा.

• आपली उजवी नाकपुडी उघडा आणि श्वास बाहेर काढा. मग आपल्या उजव्या नाकपुडीतून श्वास घ्या आणि आपल्या अंगठ्याने बंद करा. आपली डावी नाकपुडी पुन्हा उघडा आणि श्वास बाहेर काढा.

(ही बातमी संशोधकांनी केलेल्या वैद्यकीय संशोधनावर तसेच तज्ज्ञांच्या मतांवर आधारित आहे. या मतांशी 'सकाळ ऑनलाइन'चा कोणताही संबंध नाही. त्यामुळे कोणतेही वैद्यकीय उपचार करण्यापूर्वी आरोग्यतज्ज्ञ आणि डॉक्टरांशी योग्य तो सल्लामसलत करणे आवश्यक आहे.)