नागपूर : आजच्या धकाधकीच्या जीवनात माणसाचे आरोग्याकडे दुर्लक्ष होताना दिसत आहे. खाण्याचे सतत बदलते वेळापत्रक, बदलती जीवनशैलीचा परिणाम थेट आरोग्यावर होत आहे. आरोग्य राखण्यासाठी हाडांची मजबूती अत्यंत गरजेची आहे. संतुलित आहार आपल्याला लहान वयापासून मजबूत हाडे तयार करण्यास मदत करते. शरीरात कॅल्शियम शोषण्यास मदत करण्यासाठी ‘ड’ जीवनसत्त्वाची गरज असते. हाडे मजबूत करण्यासाठी पुरेसे कॅल्शिअम आवश्यक आहे.

आपल्या शरीरातील हाडं शरीराचा भार वाहतात. शरीराला आकार देण्यापासून तर शरीराला काही करण्यासाठी मजबूत बनवण्याचे काम हाडांचे असते. तेव्हा वाढत्यावयानुसार हाडांची काळजी घेणे गरजेचे आहे. विशेष म्हणजे वयाच्या तिशीनंतर योग्य आहार घेतला पाहिजे. ज्यामुळे तुमची हाडं मजबूत राहतील. म्हणून हाडे बळकट होण्यासाठी आहारात काही पदार्थांचा समावेश नक्की करा.

अधिक वाचा - महापालिकेवर तुकाराम मुंढेचे वर्चस्व कायम! सत्ताधाऱ्यांमध्ये अद्यापही संताप, नव्या आयुक्तांकडून निर्णयाची अंमलबजावणी

बरेच लोक हाडं निरोगी आणि मजबूत बनवण्याचे मार्ग शोधत असतात. जीवनशैलीतील निरोगी सवयी आपल्याला मजबूत हाडे मिळविण्यात मदत करतात. निरोगी जीवनासाठी मजबूत हाडे असणे ही एक कळाची गरज झाली आहे. वाढत्या वयानुसार हाडे कमकुवत होतात. घनता कमी होते. फ्रॅक्चर, जखम, स्प्लिंटर्सचा धोका टाळण्यासाठी हाडांकडे लक्ष देणे गरजेचे झाले आहे. जंक फूड, धूम्रपान, खाण्याच्या सवयींवर बारीक लक्ष ठेवून मजबूत हाडं सुनिश्चित करू शकतो.

प्रोटीनचे सेवन करा

हाडांची घनता वाढत असताना फ्रॅक्चरचा धोका कमी करण्यासाठी प्रोटीन एक चांगला पर्याय आहे. याद्वारे हाडांचे इतर आजार कमी करण्यात मदत होते. केळीमध्ये पोटॅशिअम, कॅल्शिअम आणि मॅग्नेशिअम याचे प्रमाण अधिक असते. हे तिन्ही घटक हाडांच्या मजबुतीसाठी मदत करतात. बदाम देखील आरोग्यास अत्यंत लाभदायक आहे. पोटॅशिअम, ओमेगा ३ फॅटी ॲसिड, कॅल्शिअम यासारखे घटक बदामात असल्याने ते हाडे बळकट होण्यासाठी फायदेशीर ठरतात.

कॅल्शिअम आणि व्यायाम करा

हाडांच्या आरोग्यासाठी कॅल्शियमयुक्त पदार्थ खाणे महत्त्वाचे आहे. पनीर, भेंडी, दही, बदाम, वाटाणे, सोयाबीनचा समावेश करून फ्रॅक्चर आणि आजारांपासून नाजूक हाडे वाचवू शकता. या पदार्थांव्यतिरिक्त मजबूत हाडांसाठी व्यायाम करणे देखील आवश्यक आहे. हे आपल्या हाडांना घट्ट ठेवण्यास मदत करते.

जाणून घ्या - कुटुंबीयांसोबतचे 'ते' जेवण ठरले अखेरचे, घराच्या दिशेने निघालेल्या 'बरखा'वर काळाचा घाला

व्हिटॅमिन के खा

त्याचप्रमाणे, स्प्राउट्स, ब्रोकोली, फुलकोबी, कोबी, धान्य यासारखे व्हिटॅमिन के समृद्ध पदार्थ; हाडांचे आरोग्य प्राप्त करण्यासाठी, हाडांच्या खनिजांची घनता टिकवून ठेवा आणि एकंदरीत आरोग्य सुधारित करा.

विटामीन ‘के’चे सेवन करा

शरीरात विटामीन के चे प्रमाण वाढवा. यासाठी ब्रोकोली, फूलगोभी, गोभी, संत्रे, सोया मिल्क, अंडी आदींचे सेवन केले पाहिजे. दुधात पोटॅशिअम, मॅग्नेशिअम, रिबोफ्लेविन, फॉस्फरस आणि व्हिटॅमिन डी, ए आणि बी१२असतात. हे सुद्धा हाडांसाठी आवश्यक आहे. माशांमध्ये कॅल्शियमचे प्रमाण भरपूर असते. माशांमधील ओमेगा ३ फॅटी ऑसिडमुळे हाडांची झीज होत नाही. अंड्यात प्रोटीन्स भरपूर प्रमाणात असतात. त्याचबरोबर त्यातील व्हिटॉमीन डी हाडांच्या मजबुतीसाठी फायदेशीर ठरतात.

‘व्हिटॅमीन डी’चे सेवन वाढवा

‘व्हिटॅमीन डी’शिवाय कॅल्शिअमबद्दल बोलणे अपूर्ण आणि अयोग्य आहे. शरीरास सूर्यप्रकाशाची योग्य मात्रा द्या. व्हिटॅमिन डीचे प्रमाण वाढविण्यासाठी हे सर्वोत्तम आहे. दुसरा मार्ग म्हणजे व्हिटॅमिन ई समृद्ध असलेले पदार्थ खाल्ले पाहिजे. उदा. सॅल्मन, मशरूम, सोया दूध, संत्री, ओट्स, गाईचे दूध, अंडी. शरीराला कॅल्शिअम मिळण्याचा सर्वांत बेस्ट उपाय म्हणजे दूध पिणे आहे. दुधामुळे हाडं मजबूत होतात.

अधिक वाचा - बापरे! मुख्याध्यापिकेसह १६ विद्यार्थ्यांना कोरोनाची लागण, शाळा बंद

हिरव्या पालेभाज्या खा

पालेभाज्या या कॅल्शिअमचा उत्तम स्रोत आहे. पालक, केळी आणि भाज्या खनिजे आणि पोषक घटकांनी समृद्ध असतात. त्यांचे सेवन हाडांच्या आरोग्यास अपरिहार्यपणे चालना देईल. गर्द हिरव्या पालेभाज्या जशा पालक, ब्रोकोली हे कॅल्शिअम आणि व्हिटॅमिन डीचा मोठा स्रोत आहे. शिवाय कोलार्ड्स आणि सलगम कंदातही कॅल्शिअम मोठ्या प्रमाणात असते. आपले वजन लक्षात ठेवणे आपल्या हाडांसाठी एक बोनस आहे.

(वरील लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य माहितीच्या आधारावर आहे. याबाबत अधिक माहितीसाठी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.)

संकलन आणि संपादन - नीलेश डाखोरे