मुंबई : बद्धकोष्ठता म्हणायला एक छोटीशी समस्या आहे, पण त्याचे दुष्परिणाम खूप धोकादायक असू शकतात. ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये शौच करताना व्यक्तीला मोठ्या अडचणींना सामोरे जावे लागते आणि त्याचे पोट साफ नसते. अशा स्थितीत बद्धकोष्ठतेचा त्रास असलेल्या व्यक्तीला पुन्हा पुन्हा शौचासाठी जावे लागते.

पोट साफ नसल्यामुळे त्याचे मन कोणत्याही कामात रमत नाही आणि दिवसभर आळस वाटतो. वारंवार टॉयलेटला जावे लागते आणि टॉयलेट सीटवर तासनतास बसावे लागते आणि खूप दाब देऊनही पोट व्यवस्थित साफ होत नाही. अशा स्थितीत व्यक्तीचा स्वभावही चिडचिडा होतो.

अशा व्यक्तीला खाण्यापिण्याची विशेष काळजी घ्यावी लागते. तुम्हालाही बद्धकोष्ठतेचा त्रास होत असेल तर या समस्येवर उपाय म्हणून आम्ही तुम्हाला काही घरगुती उपाय सांगत आहोत.

जर तुम्हाला बद्धकोष्ठता असेल तर सर्वप्रथम तुम्हाला ही समस्या गांभीर्याने घेणे आवश्यक आहे. कारण या समस्येमुळे अनेक प्रकारचे आजार होऊ शकतात. सर्वप्रथम बद्धकोष्ठता म्हणजे काय आणि ती का होते हे जाणून घ्या.

बद्धकोष्ठता म्हणजे काय -

आयुर्वेदानुसार मानवी शरीराचे संतुलन हे वात, कफ आणि पित्त या दोषांवर अवलंबून असते. यातील असमतोलामुळे शरीरात आजार जन्माला येतात.

आहार आणि जीवनशैलीत कोणतीही कमतरता किंवा निष्काळजीपणामुळे, जठराची आग मंदावते. त्यामुळे आपण जे अन्न खातो ते नीट पचत नाही. यामुळे वात, कफ आणि पित्त दोषामध्ये असंतुलन निर्माण होते आणि आपले शरीर रोगग्रस्त होते. वातदोषातील काही दोषामुळे बद्धकोष्ठतेची समस्या उद्भवते. या समस्येत मल सुकल्यानंतर जड होतो आणि विसर्जन नीट होत नाही.

बद्धकोष्ठतेची लक्षणे –

कधीकधी अशी काही इतर लक्षणे असतात जी तुम्हाला बद्धकोष्ठतेची समस्या असल्याचे दर्शवतात. उदा. - ओटीपोटात दुखणे आणि जडपणा, गॅसची समस्या आहे, डोकेदुखी राहाते, अपचनाची तक्रार, विनाकारण आळशी होणे, श्वासाची दुर्घंधी, तोंडात फोड येणे, चेहऱ्यावर मुरुमे.

बद्धकोष्ठतेची कारणे -

कोणत्याही समस्येचे निराकरण जाणून घेण्यासाठी सर्वप्रथम त्याची कारणे जाणून घेणे आवश्यक आहे. त्यामुळे तुम्हाला बद्धकोष्ठतेच्या समस्येपासून मुक्ती मिळवायची असेल, तर आधी जाणून घ्या की बद्धकोष्ठतेची समस्या कशामुळे होते.

- अन्नामध्ये फायबरची कमतरता म्हणजेच तंतुमय अन्न न खाणे.

- तळलेले आणि मसालेदार अन्न खाणे.

- पाणी किंवा द्रवपदार्थाचे सेवन कमी करणे.

- वेळेवर न जेवणे.

- रात्री उशिरा खाणे.

- जागरण.

- चहा, कॉफी, तंबाखू किंवा सिगारेटचे जास्त सेवन केल्यास बद्धकोष्ठता होऊ शकते.

- भूक नसतानाही अन्न खाणे.

- खूप तणाव किंवा चिंतेखाली असणे.

- हार्मोनल असंतुलन आणि थायरॉईडमुळे देखील बद्धकोष्ठता होऊ शकते.

- दीर्घकाळापर्यंत खूप वेदनाशामक औषधे घेतल्यानेही बद्धकोष्ठता होऊ शकते.

बद्धकोष्ठतेसाठी घरगुती उपचार –

तुम्हाला बद्धकोष्ठतेचे कारण समजले आहे. कोणत्याही रोगाचे किंवा समस्येचे कारण कळले तर त्यावर उपाय सोपे होतात. बद्धकोष्ठतेच्या समस्येला तोंड देण्यासाठी तुम्ही कोणते घरगुती उपाय करू शकता, जाणून घ्या.

मनुका, एरंडेल तेल, बेल खा, जिरे खावे. लिकोरिस हा बद्धकोष्ठतेवर रामबाण उपाय आहे. बडीशोप, चणे, फ्लेक्ससीड, त्रिफळा चूर्ण, मध, पालक, कॉफी यांचे सेवन करावे. २ चमचे गूळ गरम दुधासोबत नियमित घ्या. सुके अंजीर दुधात उकळून खा. लिंबाच्या रसात काळे मीठ मिसळून सकाळी सेवन करा. रात्रीच्या जेवणात पपई खा.

रात्री झोपण्यापूर्वी गरम दुधात दोन चमचे देशी तूप टाकून सेवन करा. सकाळ-संध्याकाळ 10-12 ग्रॅम इसबगोलच्या भुसाचे सेवन केल्याने बद्धकोष्ठतेपासून मुक्ती मिळते. दहा ग्रॅम इसबगोल भुसा सकाळ संध्याकाळ पाण्यासोबत प्या.

सूचना - वरीलपैकी कोणताही उपाय अवलंबण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.