Meditation Tips : जरी काही लोकांना असे वाटते की ध्यान करणे आवश्यक नाही, परंतु हे समजून घ्या की ज्याप्रमाणे व्यायाम आणि संतुलित आहार शरीरासाठी आवश्यक आहे तसेच ध्यान देखील आहे. खरं तर ध्यान ही एक अशी प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये अशा तंत्रांचा वापर केला जातो ज्यामध्ये मन शांत करण्यासोबतच भावनांचा सराव केला जातो.

प्राचीन काळापासून जगभरातील अनेक संस्कृतींमध्ये ध्यान प्रचलित आहे. ध्यान करण्याचे अनेक मार्ग आहेत. या प्रक्रियेत अनेक वेळा एखाद्या व्यक्तीला डोळे बंद करून बसून दिवसभरातील सर्व घडामोडी लक्षात ठेवण्यास सांगितले जाते आणि काहीवेळा तज्ञ ध्यानकर्त्यांना डोळे बंद करून श्वासोच्छवासाच्या येण्या-जाण्यावर लक्ष केंद्रित करण्यास सांगतात.

जे लोक रोज ध्यान करतात त्यांना त्याचे फायदे चांगले माहित असतील. पण जे ध्यान करत नाहीत त्यांना ते थोडे कंटाळवाणे वाटू शकते. जर तुम्ही ध्यान करणार असाल तर त्यासाठीच्या काही टिप्स पाहुयात.

जर तुम्ही अलीकडे ध्यान करायला सुरुवात केली असेल आणि तुम्हाला ते आव्हानात्मक वाटत असेल, तर तुम्ही योग्य ठिकाणी आला आहात. तुम्ही एकटेच नाही ज्यांना ध्यान करण्यात अडचण येते आणि लक्ष केंद्रित करण्यात अडचणी येतात. असे बरेच लोक आहेत ज्यांना ध्यान न केल्यामुळे आणखी चिडचिड होऊ लागते. पण, काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात घेतल्यास ध्यान योग्य पद्धतीने करता येते. चला जाणून घेऊया काय आहेत या टिप्स.

मेडीटेशनचे फायदे

• ध्यान केल्याने मन शांत होते

• तणाव कमी होतो

• चिंता नियंत्रणात राहते

• झोप चांगली लागते

• शरीर दुखणे सामान्य राहते

• रक्तदाब सामान्य राहतो

• व्यक्ती भावनिकदृष्ट्या मजबूत होते

• एकाग्रता आणि लक्ष दोन्ही वाढते

• वाईट व्यसन सोडण्यास मदत होते

• स्मरणशक्ती मजबूत होते

• हृदयविकाराचा धोका बर्‍याच प्रमाणात कमी होतो

• चयापचय कमी होतो

पहिल्यांदा ध्यानधारणा करताना

योग्य वेळ

मेडीटेशनसाठी योग्य वेळेची निवड करणे अत्यंत गरजेचे असते. कारण, ज्यावेळी घरात शांतता असते. जेव्हा तुमचं मन झोपेच्या आहारी नसतं. ते फ्रेश असतं तेव्हा मेडीटेशनची वेळ परफेक्ट होतं.

सराव करा

तुम्ही असा विचार करत असाल की तुम्ही ध्यान सुरू करताच तुमचे मन पूर्णपणे शांत होईल आणि तुमच्या मनात नकारात्मक विचार येणार नाहीत, तर तुम्ही चुकीचे आहात. काहीही व्हायला वेळ लागतो. जेव्हा तुम्ही ध्यान करता तेव्हा हळू हळू मन शांत करण्याचा प्रयत्न करा.

सुरूवात कशी करावी

ध्यान सुरू करण्याच्या पहिल्या दिवशी 5 ते 10 मिनिटे ध्यान करा. हळूहळू तुम्ही हा वेळ अर्ध्या तासावरून 1 तासापर्यंत वाढवू शकता. तुमच्या श्वासावर लक्ष केंद्रित करा. तुम्हाला अशी तक्रार असेल की तुम्ही ध्यानाला बसल्यावर लक्ष केंद्रित केल्यानंतरही तुमचे लक्ष इकडे तिकडे भटकते, तर एक युक्ती करून पहा.

ध्यान करताना श्वासाकडे लक्ष द्या

तुमचा श्वास आत आणि बाहेर कसा जात आहे यावर लक्ष केंद्रित करा. हा श्वास शरीरात कुठून येतो आणि मग कुठे जातो ते पहा. जेव्हा तुम्ही या गोष्टींचा विचार कराल तेव्हा तुमचे मन पूर्णपणे एकाग्र होईल.

दिर्घ श्वास घ्या

ध्यान करताना दीर्घ श्वास घ्या, मध्येच दीर्घ श्वास घ्या. या दरम्यान, जेव्हा तुम्ही श्वास घेता तेव्हा तुमचे पोट आतील बाजूस वळते. नंतर हळू हळू श्वास सोडा. यामुळे तुमची सक्रिय कल्पनाशक्ती आणि ध्यानाचा दर्जा वाढेल.

उभे राहून ध्यान करणे

ध्यान उभे राहूनही करता येते. बसून ध्यानाचा सराव करणे आवश्यक नाही. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही योग निद्रामध्ये झोपूनही ध्यान करू शकता. पण हो, या काळात तुमच्या शरीराची मुद्रा आणि उर्जेकडे लक्ष द्या. जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची समस्या येत असेल तर ब्रेक घ्या आणि पुन्हा सुरुवात करा.

कसे कपडे असावेत

ध्यान करताना हलक्या रंगाचे आणि सैल कपडे घालावेत. परिधान करण्यासाठी सर्वोत्तम रंग पांढरा आहे. मेडीटेशनमध्ये सातत्य असुदेत.तसेच, ध्यानाला बसताना वाकून बसू नका. नेहमी पाठीचा कणा ताठ ठेवा. तुमच्या खांद्यावर, मानेवर किंवा चेहऱ्यावर कोणताही ताण ठेवू नका. तुम्ही ध्यान करण्यापूर्वी आणि तुमच्या शरीराला रिलॅक्स करा.

ध्यान सुरू असताना...

• आपल्या शरीराशी बोला. जेव्हा शरीर डोळे मिटून बसण्यास नकार देत असेल तेव्हा आपल्या शरीराशी बोला.

• आता सर्वात महत्वाचा भाग येतो, तुमचा श्वास. खोलवर श्वास घ्या आणि शक्य तितक्या वेळ श्वास छातीत धरून ठेवा आणि जेव्हा तुम्ही जास्त वेळ धरू शकत नाही तेव्हा श्वास सोडा.

• पण श्वासोच्छ्वास अगदी हळू करा आणि नाकातून करा. तोंड बंद आणि पूर्णपणे आरामशीर असणे आवश्यक आहे.