करकंब(सोलापूर) : सध्या कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर शाळा बंद असल्याने उपलब्ध वेळेचा सदुपयोग करताना बावी (ता. माढा) येथील जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळेतील शिक्षकांनी केवळ 10 मिनिटांत शाळा सोडल्याचा दाखला देण्याची अफलातून पध्दती विकसित केली आहे. 

हेही वाचाः ब्रेकींग ! जिल्हा दूध संघाच्या अध्यक्षपदासाठी दिलीप माने यांचे नाव निश्‍चित 

एकीकडे शाळांना सुट्ट्या आहेत. अनेक शिक्षक विद्यार्थ्यांना ऑनलाइन शिक्षण देत आहेत. काही ठिकाणी शिक्षक 'कोरोना' विलगीकरण सेंटरवर सेवा बजावत आहेत. अशा परिस्थितीत विद्यार्थ्यांशिवाय शाळेत हजेरी लावणाऱ्या बावी येथील शिक्षकांना प्रशासकीय काम हलके करणारी एक अफलातून कल्पना सुचली. 
प्राथमिक शाळा सोडून गेलेल्या विद्यार्थ्यांना भविष्यामध्ये शासकीय कामांसाठी शाळा सोडल्याच्या प्रमाणपत्राची खूप गरज असते. 

हेही वाचा :  उजनी शंभर टक्के भरताच धरणग्रस्तांनी केले ढोलताशांच्या गजरात जलपूजन 

या प्रमाणपत्राची गरज पडली की लोक गावातल्या मराठी शाळेचा धावा करतात. तिकडे जिल्हा परिषदेच्या सगळ्याच प्राथमिक शाळांमध्ये मुख्याध्यापकांचे पद नसते. बहुतेक ठिकाणी उपशिक्षकच वर्ग संभाळत कार्यालयीन काम पाहत असतात. याचा परिणाम या शिक्षकांच्या वर्गावर होण्याची शक्‍यता असते. यामध्ये शाळा सोडल्याचे प्रमाणपत्र देणे हा एक अत्यंत जिकिरीचा प्रकार असतो. कारण शंभर एक वर्षापूर्वी शिकत असलेल्या तत्कालीन विद्यार्थ्यांची नावे वेगवेगळ्या रजिस्टरमधून शोधणे प्रचंड वेळखाऊ असते. त्यातच बावी येथील शाळेमध्ये सुमारे सात हजारावर माजी विद्यार्थ्यांची नोंद आहे. या नोंदीची सुमारे आठ रजिस्टर आहेत. ही रजिस्टर हाताळल्यामुळे खूपच जीर्ण झाली आहेत. आणखी काही काळ वापरल्यास त्यांच्यातील नावे शोधणे कठीण होणार होते. जात आणि जन्म नोंदीचा गावाचा हा दस्त टिकवण्यासाठी 
बावी शाळेत कार्यरत शिक्षक श्रीकांत ठोंबरे, श्रीमंतराव देशमुख, राणी भोसले, शरद पवार, योगेशकुमार भांगे या शिक्षकांनी लॉकडाउन काळात माजी विद्यार्थ्यांची एक नंबर रजिस्टरमधील सर्व नावे संगणकावर "एक्‍सल शीट" मध्ये वेगवेगळ्या फाईल तयार करून अपलोड केली. त्यानंतर हीच 'एक्‍सल फाईल' प्रत्येकाच्या मोबाईलमध्ये ठेवण्यात आली आहे. 
या कामामुळे दाखला देण्यासाठी येणाऱ्या माजी विद्यार्थ्यांचे फक्त नाव टाईप केले की, त्यांचा रजिस्टर क्रमांक किती नंबर 'बुक'मध्ये आहे हे त्वरित समजेल व तेवढेच बुकसमोर काढून संबंधित पानावरील दाखला देणे केवळ दहा मिनिटात शक्‍य होत आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांच्या अध्यापनाचा वाया जाणारा वेळ वाचणार आहे. तसेच शाळेतील 'एक नंबर' या अतिशय महत्वाच्या दस्ताची व पानांची विनाकारण हाताळणी होणार नाही व अर्थातच या दस्तचे आयुष्य वाढणार आहे. कोरोना संकटकाळातही या शिक्षकांनी शोधलेल्या अनोख्या उपक्रमाचे शाळा व्यवस्थापन समितीचे अध्यक्ष अरुण मोरे, गटशिक्षणाधिकारी मारुती फडके, विस्ताराधिकारी बंडू शिंदे, केंद्रप्रमुख विष्णू दाढे आदींनी कौतुक केले आहे. 

डाटा 'एक्‍स एल' फाईलमध्ये संकलित करण्याची कल्पना 

सध्या कोरोनामुळे शाळा बंद असल्याने मन अस्वस्थ आहे. पण याही परिस्थितीत वर्षभर वर्ग सांभाळून कार्यालयीन काम करताना येणाऱ्या अडचणींचा विचार करून त्यावर या उपलब्ध वेळेत काही मार्ग काढता येईल का, याचा आम्ही विचार केला. तेव्हा शाळेत शंभर वर्षांपासून दाखल झालेल्या विद्यार्थ्यांची नोंद असलेली रजिस्टर्स जीर्ण झाल्याचे लक्षात आले. त्यातून सर्व डाटा 'एक्‍स एल' फाईलमध्ये संकलित करण्याची कल्पना सुचली. 
- योगेशकुमार भांगे, मुख्याध्यापक  

 
संपादनः प्रकाश सनपूरकर