व्हेल (whale fish) प्रजातीचे अनेक मासे समुद्रात आढळत असले तरीही ‘स्पर्म’ (whale sperm) व्हेलच्या उलटीला परफ्युम उद्योगात अतिशय महत्त्व असून तिला भरमसाठ दर मिळून कोट्यवधीची कमाई मिळते. गेल्या काही दिवसांपासून व्हेल माशाची उलटी (Ambergris) आणि त्याबद्दलची वेगवेगळी प्रकरणं समोर येत आहे. अत्यंग महागड्या असणाऱ्या या पदार्थाच्या तस्करीवरून पोलिसांनी अनेकांवर कारवाई केली आहे. त्यातच आता पिंपरी चिंचवडमध्ये (Pimpri Chinchwad) देखील अशीच एक घटना समोर आली असून, पोलिसांनी कोट्यवधीच्या उलटीसह आरोपींना अटक केली आहे.

पिंपरी चिंचवड पोलिसांच्या गुन्हे शाखेने बुधवारी मोठी कारवाई करत दोन जणांना ताब्यात घेतलं आहे. पोलिसांनी अंबरग्रीसची तस्करी केल्याप्रकरणी या आरोपींना अटक केली आहे. या उलटीची किंमत 1.1 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त आहे. या प्रकरणातील एक आरोपी फरार असल्याची माहिती पोलिसांनी दिली.

दरम्यान, परफ्युमचा वास दीर्घकाळ दरवळत राहण्यासाठी नैसर्गिक तत्त्व म्हणून ती वापरतात. त्याचा आरोग्यावर विघातक परिणाम होत नसल्याने या उलटीचा वापर केलेल्या अत्तरांना दर अधिक मिळतो. यामुळे जिथे व्हेल मासा दिसतो, तिथे मच्छीमारांची नजर या उलटीवर असते.

उलटी कशी ओळखतात

स्पर्म व्हेलच्या उलटी ओळखण्यासाठी काही प्राथमिक गोष्टी सांगितल्या जातात. उलटीतील न पचलेल्या भागात म्हाकुळच्या दातासारख किंवा कडक कवचासारखे भाग आढळतात. गरम सुई उलटीच्या गोळ्यात खुपसली तर तो वितळतो आणि त्यातून काळा धूर येतो. त्याचा रंग काळपट असतो. तसेच काहीवेळा जहाजाचं तेल किंवा त्यातील बाहेर टाकलेले घटकांचा गोळाही तयार होतो. तो मेणासारखा असण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. ही उलटी उपयुक्त आहे की नाही याची चाचणी विशिष्ट ठिकाणीच करता येते.