2000 Rupee Notes: बँकिंग व्यवस्थेत आतापर्यंत दोन हजार रुपयांच्या ९७.६९ टक्के नोटा परत आल्या असून, केवळ ८२०२ कोटी रुपयांच्या नोटा चलनात असल्याची माहिती भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (आरबीआय) दिली. आरबीआयने १९ मे २०२३ रोजी दोन हजार रुपयांच्या नोटा चलनातून मागे घेण्याची घोषणा केली.

त्यावेळी चलनात असलेल्या दोन हजार रुपयांच्या नोटांचे एकूण मूल्य, ३.५६ लाख कोटी रुपये होते. ते २९ मार्च २०२४ च्या अखेरीस ८२०२ कोटी रुपयांवर घसरले आहे. दोन हजार रुपयांच्या नोटा कायदेशीर निविदा आहेत. अजूनही नागरिक त्यांच्याकडे असलेल्या दोन हजार रुपयांच्या नोटा रिझर्व्ह बँकेच्या देशभरातील १९ कार्यालयांमध्ये जमा करू शकतात किंवा बदलून घेऊ शकतात.

नागरिक त्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यासाठी अशा नोटा कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमधूनही रिझर्व्ह बँकेच्या कार्यालयात पाठवू शकतात. रिझर्व्ह बँकेच्या १९ कार्यालयांमध्ये अशा नोटा जमा करण्याची सुविधा आठ ऑक्टोबर २०२३पासून सुरू करण्यात आली आहे.

देशातील आरबीआयची ही १९ कार्यालये आहेत

लोकांना ८ ऑक्टोबर २०२३ पासून आरबीआयच्या १९ कार्यालयांमध्ये नोटा बदलून घेण्याचा किंवा त्यांच्या बँक खात्यांमध्ये रक्कम जमा करण्याचा पर्याय देण्यात आला आहे.

१९ कार्यालये अहमदाबाद, बेंगळुरू, बेलापूर, भोपाळ, भुवनेश्वर, चंदीगड, चेन्नई, गुवाहाटी, हैदराबाद, जयपूर, जम्मू, कानपूर, कोलकाता, लखनौ, मुंबई, नागपूर, नवी दिल्ली, पाटणा आणि तिरुवनंतपुरम येथे आहेत.

२,००० रुपयांची नोट कधी सुरू झाली?

२,००० रुपयांची नोट नोव्हेंबर २०१६ मध्ये बाजारात दाखल झाली होती. ही नोट अशा वेळी बाजारात आली जेव्हा सरकारने चलनात असलेल्या सर्वात मोठ्या नोटा म्हणजे ५०० आणि १,००० रुपयांच्या नोटा चलनातून मागे घेण्याची घोषणा केली.

८ नोव्हेंबर रोजी पंतप्रधान मोदींनी ५०० आणि १,००० रुपयांच्या नोटा बेकायदेशीर घोषित केल्या होत्या आणि ५००​​ आणि २,००० रुपयांच्या नव्या नोटा चलनात आणण्याची घोषणा केली होती.