चंद्रपूर ः राज्य, केंद्र शासनाने गेल्या काही वर्षांत स्कील डेव्हलपमेंटच्या अनुशंगाने विविध प्रयोग राबविले. मात्र, हे प्रयोग राबवताना आवश्‍यक असलेल्या मनुष्यबळाच्या पदभरतीकडे दुर्लक्ष केले. परिणामी पदभरतीअभावी स्कील डेव्लपमेंटच्या विविध योजनांना खीळ बसली असल्याचे चित्र दिसून येत आहे. पदभरतीची प्रक्रिया राबविल्यास मूळ उद्देश सफल होऊ शकतो, असे या क्षेत्रातील अभ्यासकांचे म्हणणे आहे. 

व्यवसाय शिक्षण आणि प्रशिक्षण संचनालयाअंतर्गत शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था चालविल्या जातात. नागपूर विभागात वर्धा, गडचिरोली, चंद्रपूर, भंडारा, गोंदिया आणि नागपूर जिल्ह्यांचा समावेश आहे. विभागाअंतर्गत येणाऱ्या या सहाही जिल्ह्यांत जवळपास 57 शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था आहेत. गेल्या काही वर्षांत नोकऱ्या मिळणे कठीण झाले आहे. त्यामुळे दहावी पास झालेले शेकडो विद्यार्थी शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेकडे वळतात. 

महत्वाची बातमी - शीतल आमटेंच्या मृत्यूला एक महिना पूर्ण, शवविच्छेदनाचा प्राथमिक अहवाल आला समोर

शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेत जवळपास 70 ते 80 अभ्यासक्रम शिकविले जातात. हे अभ्यासक्रम स्कील डेव्लपमेंटसाठी सुरू करण्यात आले आहेत. यातील इलेक्‍ट्रीशियन, मेकॅनिकल ग्रुप, फिटर, वेल्डर यासह काही अभ्यासक्रमांना मोठी मागणी आहे. या अभ्यासक्रमाच्या मोजक्‍याच जागा असल्याने त्यात प्रवेशासाठी मोठी स्पर्धा असते.  

गेल्या काही वर्षांत या अभ्यासक्रमातून रोजगार देण्याच्या दृष्टीने राज्य शासनाने कौशल्य विकास हा विभागच सुरू केला आहे. यातून आयटीआय शिकत असलेल्या विद्यार्थ्यांना रोजगार देण्याच्या दृष्टीने प्रयत्न केले जातात. शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेत निदर्शकांची जवळपास 50 टक्के पद रिक्त आहेत. स्कील डेव्लपमेंटच्या अनुशंगाने असलेले हे अभ्यासक्रम शिकविण्याची मोठी जबाबदारी निदर्शकांची आहे. मात्र, नागपूर विभागात असलेल्या शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेतच महत्त्वाची समजली जाणारी निदर्शकांची पदे मोठ्या प्रमाणावर रिक्त आहेत. त्यामुळे स्कील डेव्लपमेंटचा बोजवारा उडाल्याचे चित्र पूर्व विदर्भात दिसून येत आहे. 

व्यवसाय शिक्षण व प्रशिक्षण संचानालयाने 2013-24 या सत्रात जवळपास सातशे पदांची भरतीप्रक्रिया राबविली होती.  त्यासाठी उमेदवारांनी अर्ज केले. त्यांच्या लेखी, प्रात्याक्षिक परीक्षा झाल्या. मात्र, त्यात काहीतरी त्रुटी काढून नंतर भरतीप्रक्रियेला स्थगिती देण्यात आली. त्यानंतर संचालनालयाने पदभरतीची प्रक्रियाच राबविली नाही. पदभरतीची प्रक्रिया थंडबस्त्यात पडल्याने तासिका तत्त्वावरील शिक्षकांवर काम भागवावे लागत आहे. रिक्त असलेले निदर्शकांची पदे भरण्यात यावी, अशी मागणी आता होत आहे. 

जाणून घ्या - आई-वडील बघत होते खेळायला गेलेल्या एकुलत्या एक मुलाची वाट; फोन येताच फोडला टाहो

कोरोनाने प्रवेशप्रक्रिया विस्कळित 

दहावीच्या परीक्षेचा निकाल जाहीर झाल्यानंतर शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेत प्रवेशप्रक्रियेला सुरुवात होते. यंदा कोरोनामुळे प्रवेशप्रक्रिया तब्बल चार महिन्यांनी सुरू झाली. दरवर्षी जून, जुलै महिन्यात प्रवेश प्रक्रिया सुरू होते. यंदा डिसेंबर महिन्यात प्रवेश प्रक्रिया सुरू झाली आहे. निकाल लागून आयटीआय प्रवेशाची प्रक्रिया सुरू न झाल्याने अनेक विद्यार्थ्यांनी अकरावीत प्रवेश घेतला. सध्या प्रवेशप्रक्रिया फारसा प्रतिसाद नसल्याचे दिसून येत आहे. 

सेमिस्टर पद्धत बंद

काही वर्षांपूर्वी शासकीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थेने परीक्षा सेमिस्टर पद्धतीने घेण्याचा निर्णय घेतला. दोन ते तीन वर्षे सेमिस्टर पद्धतीने परीक्षा घेण्यात आल्या. मात्र, ही पद्धत किटकट असल्याने ती रद्द करण्यात आली. आता पूर्वीप्रमाणे परीक्षा घेण्यात येत आहेत.   

संपादन - अथर्व महांकाळ