नागपूर ः उपचारानंतर बरे झालेले हे पक्षी त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासात स्थिरावतात का, ते पूर्वीसारखेच आयुष्य जगतात का, याचा अभ्यास करण्यासाठी पहिल्यांदाच येथील ‘ट्रान्झिट ट्रिटमेंट’ केंद्राने उपचार केलेल्या पक्ष्यांचा रिंगिंग करण्याचा निर्णय घेतला आहे. पक्षी प्रेमींना व अभ्यासकांना त्याचा अभ्यास करण्यासाठी उपयोग होणार आहे. उपचारानंतर पक्ष्यांना रिंगिंग करण्याच्या दिशेने टाकलेले हे पहिले पाऊल आहे.

माळढोक, गिधाड यांसारख्या अनेक पक्षी प्रजातीचा मागोवा घेण्यासाठी त्यांच्या पायाला ‘रिंग’ लावली जाते. त्यात असलेल्या ‘चीप’च्या माध्यमातून त्या पक्ष्याच्या भ्रमंतीदरम्यानची सर्व माहिती संशोधकांना मिळते.

अधिक वाचा - पुणे- नागपूर शिवशाहीत आढळलं संशयास्पद पार्सल; चालकानं बॉक्स उघडताच सरकली पायाखालची जमीन

स्थलांतरित पक्ष्यांवर संशोधन करतानाही हीच पद्धत वापरली जाते. आता नागपुरातील सेमिनरी हिल्सवरील वनखात्याच्या ‘ट्रान्झिट ट्रिटमेंट’ केंद्रात उपचारासाठी येणाऱ्या आणि उपचारानंतर बऱ्या झालेल्या पक्ष्यांना त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासात मुक्त करण्यापूर्वी ‘रिंग’ लावली जाणार आहे. यात दुर्मीळ पक्षी, स्थलांतरित पक्षी आणि संकटग्रस्त पक्ष्यांना प्राधान्याने ही ‘रिंग’ लावली जाणार आहे.

या केंद्राने शेकडो पक्ष्यांना जीवदान देत त्यांना नैसर्गिक अधिवासात मुक्त केले आहे. स्थानिक, स्थलांतरित, दुर्मीळ पक्षी या केंद्रात ठिकठिकाणाहून उपचारासाठी येत असतात. मात्र, उपचारानंतर नैसर्गिक अधिवासात गेलेल्या या पक्ष्यांचे काय होते याविषयी माहिती नसते. हा प्रयोग पक्षी अभ्यासकांसाठी देखील महत्त्वाचा ठरणार आहे. 

क्लिक करा - बाप रे! प्रचंड डोकेदुखी असल्यानं डॉक्टरकडे गेली महिला; शस्त्रक्रियेदरम्यान मेंदूतून निघाला टेनिसबॉलच्या आकाराचा गोळा

पक्ष्यांचे अधिवास संपुष्टात येत असताना त्याच्या संवर्धनासाठी या प्रयोगामुळे मदत होणार आहे. अनेक पक्षी नामशेष होत असताना त्यांच्यावरील अभ्यासासाठी त्यांना ‘रिंगिंग’केले जाते. यामध्ये असणाऱ्या ‘चीप’च्या माध्यमातून संशोधकांना त्या पक्ष्याची माहिती मिळते. त्याच धर्तीवर हा उपक्रम राबविण्यात येत आहे असे वन विभागाने कळविले आहे.

संपादन - अथर्व महांकाळ