धक्कादायक संशोधन! २०५० पर्यंत जगातील निम्म्या लोकसंख्येचं असेल 'ओव्हरवेट'!

२०५० पर्यंत जगातील निम्म्या लोकसंख्येचे वजन हे ओव्हरवेट असेल. शरीराला हानी पोहचेल आणि ज्यामध्ये पौष्टिकता नसेल असे अनहेल्दी अन्न याला कारणीभूत असेल. एवढेच नव्हे, तर जगभरातील दीडशे कोटी लोक अशा प्रकारचे अन्न खाण्यामुळे लठ्ठपणाशी झुंज देतील. ३० वर्षांनंतर ५० कोटी लोकांचे वजन हे सरासरीपेक्षा कमी असेल. हे लोक भूक आणि काम या गोष्टींसाठी लढताना दिसतील, अशी धक्कादायक माहिती या अभ्यासातून समोर आली आहे. 

जर्मनीतील वैज्ञानिकांनी हे अनुमान लोकांच्या खाण्याच्या सवयीवरून काढले आहे. ‘पॉट्सडॅम इन्स्टिट्यूट फॉर क्लायमेट इम्पॅक्ट रिसर्च’ संस्थेने याबाबतचे संशोधन केले आहे. “सध्या लोक ज्या पद्धतीचा आहार घेत आहेत, असाच आहार यापुढेही चालू राहिला, तर येत्या ३० वर्षांत लोकांच्या शरीरात पोषक द्रव्यांची तीव्र कमतरता दिसून येईल.

- Vitamin C शरीरासाठी गरजेचं, पण जास्त प्रमाण ठरु शकतं धोकादायक

असा सुरू झाला अनहेल्दी आहाराचा ट्रेंड
१. १९६५ पासून जगभरातील खानपानामध्ये बदल होऊ लागले. या अन्नामध्ये प्रोसेस्ड फूड, उच्च प्रथिने नॉन-व्हेज, अधिक साखरयुक्त पदार्थ आणि कार्बोहायड्रेट्स समाविष्ट होते, असे संशोधकांचे म्हणणे आहे. 

२. कालांतराने अन्नपदार्थांवर बरेच प्रयोग होत गेले. नवीन खाद्यपदार्थांची वाढ होण्याऐवजी उत्पादनाकडे सर्वांचे लक्ष लागले.

३. हळूहळू प्रक्रिया केलेले अन्न तयार करण्याची प्रक्रिया वेग घेऊ लागली. अशा प्रकारचे अन्न स्वस्त दराने उपलब्ध होते आणि यंत्राच्या वाढत्या वापरामुळे ते लोकांपर्यंत वेगाने पोचू लागले.

४. बऱ्याच प्रक्रियांमधून जात लोकांपर्यंत पोहचतं ते प्रोसेस्ड फूड. यामुळे पोषकद्रव्ये कमी होत जातात. त्यात अनेक प्रकारच्या रसायनांचाही वापर केला जातो. 

५. या गोष्टी परिणाम असा झाला की, २०१० पर्यंत जगातील २९% लोकांचे वजन ओव्हरवेटमध्ये होते. ९ टक्के लोक लठ्ठपणाशी झगडत होते. त्यांचा बॉडी मास इंडेक्स ३० पेक्षा जास्ता होता. जो सरासरीपेक्षा जास्त आहे.

- व्यायामावेळी मास्क वापरणे फुफ्फुसांसाठी धोकादायक नाही, संशोधनात सिद्ध​

भारत, अमेरिका आणि ब्रिटनमधील परिस्थिती
अमेरिकेतील सर्वात मोठी आरोग्य संघटना असलेल्या सीडीसीचे म्हणणे आहे की, २००९ आणि २०१० या काळात अमेरिकेतील ३५.७ टक्के लोक आधीच लठ्ठपणाने ग्रस्त होते. २०१८ पर्यंत ही आकडेवारी ४२.४ टक्क्यांपर्यंत वाढली होती. तर ब्रिटनमधील २८ टक्के लोक लठ्ठपणामुळे ग्रस्त आहेत.

दुसरीकडे भारतात १३.५ कोटी लोक लठ्ठपणाचा सामना करत आहेत. तसेच इतर रोगांशीही लढा देत आहेत. भारतातील ७.२ कोटी लोक मधुमेह आणि ८ कोटी लोक उच्च रक्तदाबाने ग्रस्त आहेत. जर्मन शास्त्रज्ञांनी सांगितले की, जगभरात लठ्ठपणामुळे हृदयरोग आणि मधुमेहाच्या रुग्णांमध्ये वाढ होईल. कोरोनासारख्या साथीच्या रोगामुळे त्यांच्या मृत्यूचा धोकाही वाढतो.

श्रीमंत देशांमध्ये मांसाहाराची मागणी दुप्पट होईल
श्रीमंत देशांमध्ये दुधाची मागणी ५० टक्क्यांपर्यंत वाढेल. तसेच मांसाहाराची मागणीही दुप्पट होईल. संशोधक डॉ. बेंजामिन बॉडिस्कार्य म्हणतात, "जगात प्रत्येक मानवासाठी पुरेसे अन्न उपलब्ध आहे, पण गरीब लोकांचे उत्पन्न ते अन्न खरेदी करण्यासाठी पुरेसे नाही, ही सर्वात मोठी अडचण आहे." तर दुसरीकडे अन्न वाया घालवणे आणि ते फेकल्यामुळे त्याचा पर्यावरणावर काय परिणाम होतो, हे श्रीमंत देशांना समजत नाही. या सवयीमुळे ग्लोबल वार्मिंगमध्ये आणखी वाढ होईल.

- आरोग्य निरोगी ठेवायचे असेल तर दररोज नारळपाणी प्याच​

लठ्ठपणाबद्दलच्या या ५ गोष्टी तुम्हाला माहित असणे गरजेचे
१. वजन वाढणे म्हणजे लठ्ठपणा नाही
मुंबईच्या जसलोक हॉस्पिटलमधील कन्सल्टंट बॅरिएट्रिक सर्जन डॉ. संजय बोरुडे यांच्या मते, लठ्ठपणाची तीन प्रकारे तपासणी केली जाते. पहिल्या पद्धतीमध्ये शरीराची चरबी, स्नायू, हाडे आणि शरीरातील पाण्याचे वजन याची तपासणी केली जाते. दुसरे म्हणजे बॉडी मास इंडेक्स. तिसर्‍या परीक्षेत हिप आणि कंबर याच्या गुणोत्तरातून दिसून येते. या तपासणीतून आपण खरोखरच लठ्ठ आहात की नाही हे दिसून येते.

२. रोगांचा पाया
सामान्य भाषेत, लठ्ठपणा हा बहुतेक रोगांचा पाया असतो. मधुमेह, रक्तदाब, संयुक्त वेदना आणि कर्करोगाचे कारण चरबी आहे. शरीराच्या प्रत्येक भागात चरबी वाढते. चरबीपासून मुक्त होणारे हार्मोन्स नुकसान करतात, म्हणून शरीराच्या प्रत्येक भागावर त्याचा परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, पॅनक्रियाजची चरबी मधुमेह, मूत्रपिंडाचा चरबी रक्तदाब, हृदयाभोवती जमा होणारी चरबी ही हृदयरोगांची कारणे आहेत.

३. लठ्ठपणा दोन प्रकारे वाढतो
दोन कारणांमुळे लठ्ठपणा वाढतो. पहिला अनुवांशिक लठ्ठपणा. दुसरे म्हणजे, बाह्य कारणांमुळे आलेला लठ्ठपणा. उदाहरणार्थ, तळलेले किंवा जास्त उष्मांक असलेले खाणे अधिक खाणे. जसे की फास्ट आणि जंक फूड. बैठ्या प्रकारचे काम करणाऱ्यांना लठ्ठपणा कॅलरी बर्न न होण्यामुळे होतो.

४. चरबी कमी करण्याचा सोपा मार्ग 
दररोज ३० मिनिटे चालणे, शिडी चढणे, रात्रीचे जेवण हलके घेणे आणि घरातील कामे करून देखील लठ्ठपणा सहज नियंत्रित केला जाऊ शकतो. 

५. खानपानात थोडे बदल करा
न्याहारीत मोड आलेले कडधान्य खा, उदा. मूग, हरभरा आणि सोयाबीन. असे केल्याने शरीरात पोषक घटकांचे प्रमाण वाढते. आहारात हंगामी हिरव्या भाज्यांचा समावेश करा. जास्त फॅटयुक्त दूध, लोणी आणि चीज सेवन करणे टाळा.

- आरोग्यासंबंधी इतर बातम्या वाचण्यासाठी येथे ► क्लिक करा

(Edited by: Ashish N. Kadam)