भारतात बालमजुरीवर बंदी आहे. पण आजकाल कंटेंट निर्मिती हे कमाईचे इतके लोकप्रिय साधन बनले आहे की मुलंही कायदेशीर मार्गाने कमाई करू शकतात. सर्व मुले याद्वारे भरपूर पैसेही कमावत आहेत.

पण प्रश्न असा पडतो की मुलांचे असे उत्पन्न कराच्या कक्षेत येते का? जर कर दायित्व मुलाच्या उत्पन्नावर देखील निश्चित केले असेल, तर हा कर कोण भरतो? याबाबत आयकर कायदा काय सांगतो?

अल्पवयीन व्यक्तीचे उत्पन्न दोन प्रकारे असू शकते :

अल्पवयीन व्यक्तीचे उत्पन्न दोन प्रकारचे असू शकते. पहिले कमावलेले उत्पन्न, जे त्याने स्वतः कमावले आहे आणि दुसरे उत्पन्न आहे जे त्याने कमावले नाही, परंतु मालकी मुलाची असावी.

जर मुलाने कोणत्याही स्पर्धा किंवा रिअॅलिटी शोमधून, सोशल मीडियाद्वारे किंवा अर्धवेळ नोकरीद्वारे कमाई केली तर ती त्याची कमाई मानली जाते.

हेही वाचा : क्रेडिट कार्ड वापरताय...मग या गोष्टी माहिती हव्याच....

परंतु मुलाला जर कोणाकडून कोणतीही मालमत्ता, जमीन इत्यादी भेट म्हणून मिळाले तर ते त्याचे अनर्जित उत्पन्न मानले जाते. जर पालकांनी मुलाच्या नावावर कोणतीही गुंतवणूक केली आणि त्यावर मिळणारे व्याज देखील मुलाचे अनर्जित उत्पन्न मानले जाते.

कायदा काय म्हणतो ?

आयकर कायद्याच्या कलम 64 (1A) नुसार, जर अल्पवयीन व्यक्ती 1500 रुपयांपर्यंत कमावत असेल तर त्याला कर भरावा लागत नाही, परंतु जर त्याने 1500 रुपयांपेक्षा जास्त कमाई केली असेल तर तो आयकराच्या कक्षेत येतो.

या प्रकरणात, अल्पवयीन व्यक्तीचे उत्पन्न त्याच्या पालकांच्या उत्पन्नात जोडले जाते. त्यानंतर पालकांना विहित कर स्लॅबनुसार एकूण उत्पन्नावर आयकर भरावा लागतो. जर आई आणि वडील दोघेही काम करत असतील तर ज्याचे उत्पन्न जास्त आहे.

त्याच्या उत्पन्नात मुलाचे उत्पन्न जोडून कर मोजला जातो. मुलाच्या उत्पन्नावर पालकांना वार्षिक 1500 रुपयांपर्यंत कर सूटही मिळते. पालक जास्तीत जास्त दोन मुलांसाठी कर सूट मागू शकतात.

घटस्फोटाच्या बाबतीत काय होते ?

समजा जर मुलाच्या पालकांचा घटस्फोट झाला असेल तर अशा परिस्थितीत मुलाचे उत्पन्न मुलाचा ताबा असलेल्या पालकांच्या उत्पन्नात जोडले जाते. याशिवाय जर मूल अनाथ असेल तर त्याला त्याचा आयटीआर स्वतः भरावा लागेल.

दुसरीकडे, जर मुलाला कलम 80U मध्ये नमूद केलेल्या कोणत्याही अपंगत्वाचा त्रास होत असेल आणि अपंगत्व 40 टक्क्यांपेक्षा जास्त असेल, तर त्याचे उत्पन्न पालकांच्या उत्पन्नात जोडले जाणार नाही.