मुंबई : बॉलिवूड अभिनेता सुशांतसिंग राजपूत याचा आज वाढदिवस आहे. अडीच वर्षांपूर्वी सुशांतने वांद्रे येथील आपल्या राहत्या घरी आत्महत्या केली होती.

आत्महत्या करण्याच्या मन:स्थितीपर्यंत सुशांत का पोहोचला याचे कारण अद्याप स्पष्ट नाही. पण त्याला Bipolar disorder हा आजार होता.

हा एक घातक मानसिक आजार आहे. यामध्ये रुग्णाचे मन एकतर खूप उदास किंवा खूप उत्साही राहाते. अनेक महिने किंवा आठवडे सतत हीच स्थिती असते.

पीडिताची मनःस्थिती दोन भिन्न आणि विरुद्ध स्थितींमध्ये बदलत राहाते. हा असा आजार आहे, ज्यामध्ये पीडित व्यक्तीच्या वागणुकीत झपाट्याने बदल होतो.

अशा व्यक्तीला अचानक मानसिक ताण येतो किंवा त्याचा आत्मविश्वास एकाएकी वाढतो. दुसऱ्या क्षणी तो पूर्णपणे शांत होतो.

या आजारात अनेक वेळा माणसाला इच्छा असूनही आपल्या वागण्यावर नियंत्रण ठेवता येत नाही. सामान्यतः हा आजार विविध औषधांचे सेवन करणाऱ्या लोकांमध्ये आढळतो. हेही वाचा - जगायचं कसं हे सांगण्यासाठी हवं 'लिव्हिंग विल'

झोपेची समस्या

जर तुम्हाला झोपेचा त्रास होत असेल तर तुम्ही बायपोलर डिसऑर्डरने ग्रस्त आहात. अशा लोकांना जास्त नैराश्यामुळे झोप येत नाही ज्यामुळे त्यांना अनेकदा थकवा जाणवतो.

कामात अडथळा

या विकाराने ग्रस्त व्यक्ती कोणतेही काम नीट करू शकत नाही. इतरांशी बोलण्यात अडचण आल्याने असे घडते. त्यामुळे त्यांच्या कामात सतत अडथळे येतात.

दारूचे अतिसेवन

बायपोलर डिसऑर्डरची समस्या बहुतेक अशा लोकांमध्ये आढळते जे नैराश्यातून बाहेर येण्यासाठी अल्कोहोल आणि ड्रग्सचा वापर करतात. असे लोक मद्यपान करून नैराश्यातून बाहेर पडू शकत नाहीत, उलट बायपोलर डिसऑर्डरचे बळी ठरतात.

ऊर्जेचा अभाव

या विकाराने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीचे एक सामान्य लक्षण म्हणजे त्याला एखादे काम पूर्ण करता येत नाही असे वाटते. या आजाराने ग्रस्त लोक आपली पूर्ण शक्ती कामात लावू शकत नाहीत.

त्यामुळे कोणतेही काम पूर्ण होण्यात अडचण येते. उर्जेच्या कमतरतेमुळे, असे लोक एका वेळी एकच गोष्ट करू शकतात.

चिडचिड

या विकाराने ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीमध्ये उन्माद आणि नैराश्य दोन्ही एकाच वेळी दिसून येतात. अतिउत्साह आणि नैराश्यामुळे तो अनेकदा चिडचिड करत राहतो.

छोट्या छोट्या गोष्टीत चिडखोर वागणे त्यांच्यासाठी सामान्य आहे. चिडचिडेपणामुळे त्यांना जवळची नातीही गमवावी लागतात.

कल्पनेत जगणे

बायपोलर डिसऑर्डरने ग्रस्त असलेली व्यक्ती नेहमी आपल्या विचारांमध्ये हरवलेली असते. अशा माणसाच्या मनात हजारो गोष्टी चालू असतात ज्यावर त्याचे नियंत्रण नसते.

तीच गोष्ट पुन्हा पुन्हा सांगणे

एखादी गोष्ट पटकन बोलणे किंवा तीच गोष्ट अनेक वेळा बोलणे हे बायपोलर डिसऑर्डरचे लक्षण आहे. असे लोक स्वतःच्या बोलण्याआधी इतरांचे ऐकत नाहीत.

ते इतरांना बोलण्याची संधी देत ​​नाहीत आणि त्यांचे संभाषण अधिक एकतर्फी असते.

अशा वेळी काय कराल ?

बायपोलर डिसऑर्डरवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी तणावाची पातळी कमी केली पाहिजे. यासोबतच रुग्णाने आपला आत्मविश्वास वाढवला पाहिजे आणि पुरेशा झोपेसह मादक पदार्थांच्या सेवनापासून दूर राहावे.

यासोबतच औषधोपचार, मानसशास्त्रीय उपचार आणि कौटुंबिक समुपदेशन या महत्त्वाच्या गोष्टींची काळजी घेतली पाहिजे.

ताणतणाव हे बायपोलर डिसऑर्डरचे मुख्य कारण आहे. त्यामुळे ताण कमीत कमी घ्या. तणावाची पातळी कमी करण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्हाला तणावाचे कारण काय आहे हे जाणून घेणे आवश्यक आहे.

कारण जाणून घेतल्यानंतर तणावातून मुक्त होण्याचा प्रयत्न करा. तसेच तुम्ही तुमच्या भावनिक आणि शारीरिक प्रतिक्रियेकडे लक्ष दिले पाहिजे. समस्या स्वतःच निघून जाईल असे समजून दुर्लक्ष करू नका. असे केल्याने परिस्थिती आणखी बिघडू शकते.

आहारात सुधारणा

असंतुलित खाण्याने तुमचा ताण वाढतो. ताणतणावात जास्त वाढ झाल्यामुळे बायपोलर डिसऑर्डरची समस्या उद्भवते. त्यामुळे तुमच्या आहारात सकस आहाराचा समावेश करा. फास्ट फूड आणि नेहमी काहीतरी चघळण्याची सवय सोडण्याचा प्रयत्न करा.

झोप

झोपेची समस्या असणे सामान्य आहे. नैराश्यामुळे रूग्ण एकतर अजिबात झोपू शकत नाहीत किंवा खूप झोपतात. अशा लोकांनाही खूप थकवा जाणवतो.

काही तास नीट झोपल्यानंतर त्यांना ताजेतवाने वाटते. त्यामुळे ठरावीक वेळेत झोपणे महत्त्वाचे आहे आणि तुम्हाला झोपेचा त्रास होणार नाही याचीही काळजी घ्या.

औषधे टाळा

बायपोलर डिसऑर्डरची समस्या डिप्रेशनपासून मुक्त होण्यासाठी किंवा मन शांत ठेवण्यासाठी ड्रग्सचे सेवन करणाऱ्यांमध्येही आढळते.

ड्रग्जपासून दूर राहा कारण सिगारेट किंवा अल्कोहोलच्या वापरामुळे तणाव कमी होण्याऐवजी वाढतो आणि तणाव विकार वाढवतो.

व्यायाम महत्त्वाचा आहे

बायपोलर डिसऑर्डरच्या समस्येपासून मुक्त होण्यासाठी नियमित व्यायाम हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत व्यायामाचा समावेश करा.

तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार कोणताही व्यायाम करू शकता. व्यायाम केल्याने शरीरातील एंडोर्फिन बाहेर पडतात, ज्यामुळे तुम्हाला बरे वाटते.

तणावाची चर्चा

बायपोलर डिसऑर्डरमध्ये अनेक वेळा तणाव इतका वाढतो की व्यक्तीचे मानसिक संतुलन बिघडते. म्हणूनच तणाव वाढण्यापूर्वी, आपल्या विश्वासू व्यक्तीशी त्याच्या कारणांची चर्चा करा.

विश्वासार्ह व्यक्ती कोणीही असू शकते, जसे की तुमची पत्नी किंवा पती, हितचिंतक किंवा जवळचा नातेवाईक.

नकारात्मक पैलूंचा विचार करू नका

बायपोलर डिसऑर्डरमध्ये, जेव्हा एखादी व्यक्ती घडलेल्या घटनांबद्दल विचार करते तेव्हा तणाव वाढतो.

जर तुमच्यासोबत काही घडले असेल, ज्याचा विचार करून तुम्ही तणावग्रस्त आहात, तर जीवनातील नकारात्मक पैलूंपासून स्वतःला दूर ठेवणे आणि त्यांचा विचार न करणे चांगले.