नवी दिल्ली : आतापर्यंत गर्भनिरोधक गोळ्या (Contraceptive pills) फक्त महिलांसाठी बाजारात उपलब्ध होत्या. अलीकडेच शास्त्रज्ञांनी पुरुषांसाठीही गर्भनिरोधक गोळ्या बनवल्या आहेत. ज्यामुळे पुरुषांच्या आरोग्यास हानी न होता जोडीदाराची गर्भधारणा टाळता येईल. अलीकडेच नवीन अभ्यासात असा दावा करण्यात आला आहे की, पुरुष गर्भनिरोधक गोळ्या कोणत्याही दुष्परिणामांशिवाय टेस्टोस्टेरॉनची पातळी आणि शुक्राणूंची संख्या कमी करू शकतात. अटलांटा येथे एंडोक्राइन सोसायटीच्या वार्षिक बैठकीत हा अभ्यास सादर केला जाईल. (Contraceptive pills for men too! Controlling sperm will prevent pregnancy)

DMAU आणि ११b-MNTDC नावाची दोन औषधे प्रोजेस्टोजेनिक एंड्रोजन औषधांचा भाग आहेत. सामान्यतः टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी करणाऱ्या औषधांचे अनेक तोटे आहेत. ही औषधे टेस्टोस्टेरॉन देखील कमी करतात. परंतु, कोणतेही दुष्परिणाम नाहीत. ही औषध टेस्टोस्टेरॉन दाबते आणि शुक्राणूंची (sperm) संख्या कमी होते. टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी करण्यासाठी पुरुष ज्या पद्धतींचा अवलंब करतात त्यांचे अनेक दुष्परिणाम होतात. परंतु, संशोधनात जेव्हा या औषधांचा वापर करण्यात आला तेव्हा असे आढळून आले की बहुतेक पुरुषांना या औषधांचा आणखी वापर करायचा होता.

दोन टप्प्यांत केलेल्या संशोधनाच्या क्लिनिकल चाचणीमध्ये ९६ निरोगी पुरुषांचा समावेश होता. दोन्ही चाचण्यांदरम्यान पुरुषांना २८ दिवसांसाठी दररोज दोन किंवा चार ओरल औषधे किंवा प्लेसबो देण्यात आले. औषध घेत असलेल्या पुरुषांमध्ये सात दिवसांनी टेस्टोस्टेरॉनची पातळी सामान्यापेक्षा कमी झाली होती. तसेच प्लेसबो घेत असलेल्या पुरुषांमध्ये टेस्टोस्टेरॉनची पातळी सामान्य होती, असे निष्कर्षांमध्ये दिसून आले.

औषध घेणाऱ्या ७५ टक्के पुरुषांनी सांगितले की त्यांना ते वापरणे सुरू ठेवायचे आहे. तसेच ४६.७ टक्के प्लेसबो घेतलेल्या लोकांनी ती औषध घेण्याची इच्छा व्यक्त केली. ज्या पुरुषांनी दररोज चार गोळ्या (४०० मिलिग्रॅम) घेतल्या त्यांच्यामध्ये टेस्टोस्टेरॉनची पातळी दोन गोळ्या (२०० मिलिग्रॅम) घेतलेल्या लोकांपेक्षा कमी होती, असे संशोधनात असे आढळून आले.

अवांछित गर्भधारणा टाळण्यास होईल मदत

अमेरिकेतील युनिस केनेडी श्राइव्हर नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ वाईल्ड हेल्थ ॲण्ड ह्युमन डेव्हलपमेंटमधील गर्भनिरोधक विकास कार्यक्रमाचे प्रमुख संशोधक तामार जेकबसन यांच्या मते, पुरुषांमधील गर्भधारणेच्या सध्याच्या पद्धती नसबंदी आणि कंडोम आहेत. हे महिलांच्या गर्भनिरोधक (prevent pregnancy) पर्यायांच्या तुलनेत खूपच मर्यादित आहेत. पुरुषांसाठी प्रभावी गर्भनिरोधक पद्धतींचा शोध घेतल्यास पुरुष आणि स्त्रिया दोघांमधील अवांछित गर्भधारणा कमी करून एकूण आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होईल. यामुळे पुरुषांना कुटुंब नियोजनातही सक्रिय भूमिका बजावण्यास मदत होईल.