Career Selection : आजच्या स्पर्धेच्या युगात आपला पाल्य स्पर्धेत टिकेल की नाही, या भीतीने पालकांकडून अपेक्षांचे ओझे लादले जाते. परिसरातील हुशार मुलांकडे पाहून आपल्याही मुलाने अभ्यासात पुढे असावे, असे पालकांना वाटते.

हा तुलनात्मक दृष्टिकोन आणि स्वतःला जे जमले नाही ते आपल्या मुलांनी करून दाखवावे, हा आग्रह मुलांसाठी धोकादायक ठरू शकतो. (Parents have to let children decide direction of future career jalgaon news)

यासाठी घरातील वातावरण दबावाचे नसावे. मुलांना मत मांडण्याचे स्वातंत्र्य असावे. अनेकदा पालक स्वतःच नवनवीन व्यवसाय, क्षेत्रामुळे प्रभावित होतात आणि मुलांमध्ये धरसोडवृत्ती निर्माण होते.

मुलांना करिअर निवडताना एकटे सोडू नये. बऱ्याचदा या वयातील विद्यार्थी अपरिपक्व असतो. त्यामुळे प्रत्येकाने स्वतःच्या जमेच्या बाजू जाणून घेऊन स्वतःचे मूल्यमापन केल्यास योग्य दिशेने वाटचाल शक्य होईल, असे शिक्षणक्षेत्रातील तज्ज्ञांनी सांगितले.

भविष्याचा विचार करून क्षेत्र निवडा

‘घोका आणि ओका’ हेच आपल्या शिक्षण पद्धतीचे सध्याचे सूत्र आहे. त्यामुळे पालकांनी आपला मुलगा दहावीपर्यंत जेवढे विषय शिकला, त्यांना आवडलेले विषय आणि अजिबात न आवडलेले विषय, अशी विभागणी करून अजिबात न आवडलेले विषय बाद करावेत.

मुलांना दहावीपर्यंत विषय निवडण्याचा पर्याय नव्हता. मात्र, पुढील शिक्षणात न झेपणारे विषय बाद करणे शक्य असते, मला एखादा विषय झेपत नाही, हे मुलांनी पालकांना मोकळेपणाने सांगितले तरच भावी काळातील अभ्यासक्रमांची निवड करणे सोयीचे होईल.

हेही वाचा : Credit Card फसवणूक....काय घ्याल काळजी?

पालकांनी मुलांसोबत सुसंवाद ठेवत दिशा ठरवावी

दहावी उत्तीर्ण झाल्यावर पुढे नेमके काय करायचे? हे अनेकांना समजत नाही. अशावेळी पालकांनी आपल्या अपेक्षा मुलांवर लादण्यापेक्षाही वेगवेगळ्या अभ्यासक्रमांची अचूक माहिती त्यांना देऊन समोरासमोर चर्चा करावी.

मुलांनी घेतलेले निर्णय मोठ्या मनाने स्वीकारण्याची तयारी ठेवावी. कोणते क्षेत्र निवडायचे, याचा निर्णय घेताना आई-वडील खंबीरपणे पाठीशी आहेत हा आत्मविश्‍वास मुलांना मिळाला, तर तेही पालकांचा विश्‍वास सार्थ ठरविण्यासाठी जिवाचे रान करतील. पालकांनी मुलांचे मित्र झाले पाहिजे.

विद्यार्थ्यांनी कोणती शाखा निवडावी?

टक्केवारीचा अंदाज घेऊन मुले विज्ञान, वाणिज्य, कला किंवा इंजिनिअरिंग, एमबीबीएस आदी शाखांना जाण्याचा निर्णय करतात; पण या पारंपरिक ठोकताळ्यातून बाहेर पडून वकिली, हॉटेल मॅनेजमेंट, फाइन आर्ट, स्पर्धा परीक्षा,

परकीय भाषा, मास कम्युनिकेशन, बॅचलर ऑफ ॲडमिनिस्ट्रेशन (बीबीए), बॅचलर ऑफ कॉम्प्युटर ॲप्लिकेशन (बीसीए), अशा बारावीनंतर संधी आहेत. कोणता अभ्यासक्रम निवडायचा हे निश्‍चित केले असेल, तर बारावीपर्यंत कोणतीही शाखा असेल, तर फारसा फरक पडत नाही.

पालकांनी मित्र म्हणून करावे मार्गदर्शन

पालकांनी मुलांना शाखा निवडण्यास मदत करावी. एखाद्याला भाषा, इतिहास, सामाजिकशास्त्रात रस असल्यास पुढे त्याला स्पर्धा परीक्षेतून करिअरची संधी आहे. एखादा करिअरचा पर्याय निवडल्यानंतर त्यात काय साध्य होईल, याचा आलेख मांडता आला पाहिजे.

केवळ ऐकीव माहितीपेक्षाही अचूक माहितीवर भर दिला, तर मुलांनाही निर्णय घेणे सोपे होते. शंभर टक्के निकाल लागावा म्हणून प्रयत्न करणाऱ्या शाळा मुलांना करिअर किंवा पुढील शिक्षणाविषयी मार्गदर्शन करीत नाही. त्यामुळे पालकांनी मुलांचे मित्र झाले पाहिजे.

विद्यार्थ्यांना अनेक विषयांमधून करिअरच्या संधी

दहावी-बारावीनंतर आपला मुलगा अभियंता, डॉक्टर व्हावा, अशी अपेक्षा बहुतेक पालकांची असते. गणित चांगले असेल तर इंजिनिअरिंग, विज्ञान (बॉयलाजी) चांगले असल्यास मेडिकल, कॉमर्स उत्तम जीएसटीसह बँकिंग क्षेत्रात, समाजशास्त्र, इतिहास, भाषा उत्तम असल्या एमपीएससी, यूपीएससीमध्ये संधी आहेत.

भूगोल चांगला असल्यास जिऑग्राफी सर्व्हे ऑफ इंडियात संधी आहेत. राज्यशास्त्रातूनही करिअरच्या संधी आहेत. वार्षिक फी भरण्याची ऐपत आहे म्हणून मुलांच्या इच्छेविरुद्ध कोठेही प्रवेश न घेता पालकांनी मुलांची आवड व क्षमता ओळखून शाखा निवडावी, जेणेकरून तो कोणत्याही अपेक्षाखाली न राहता आनंदाने शिकेल.

"दहावी, बारावीनंतर कोणत्या शाखेत प्रवेश घ्यावयाचा याबाबत पालकांनी पाल्यांवर अपेक्षांचे ओझे टाकू नये. त्यांच्या आवडीनुसार करिअर करण्याची संधी द्यावी, अन्यथा आवडीची शाखा न मिळाल्यास त्याला यश येण्याची शक्यता कमी असते. यामुळे पाल्यांना आवडेल, त्या शाखेत करिअर करू द्यावे." -डॉ. अभिजित अहिरे, डीन, शासकीय आयुर्वेद महाविद्यालय, जळगाव